اهل یوگسلاوی؛ تابعیتی که دیگر وجود ندارد
در روز سوم هفته فیلم اروپایی، فیلم «بی نشان» به کارگردانی میها مازینی و دوسان جوکیموویچ محصول ۲۰۱۸ از اسلوونی در سایت هاشور به نمایش درآمد. فیلم با صحنه هایی از اقامت اجباری یک مادر مجرد به نام آنا بعد از به دنیا آوردن فرزندش در بیمارستانی به خاطر نبودن اطلاعاتی از او در سیستم ثبت احوال اسلوونی تازه جداشده از یوگسلاوی شروع می شود.
در ادامه متوجه می شویم که آنا در منطقه صربستان به دنیا آمده ولی از همان کوچکی ساکن اسلوونی بوده است. حالا که در سال ۱۹۹۲ میلادی همه کشورهایی که روزگاری یوگسلاوی خوانده می شدند از یکدیگر جدا شده اند، دولت اسلوونی هویت همه کسانی که در خارج از آن منطقه به دنیا آمده اند را در سیستم حذف کرده است. ۲۵ هزار نفر حالا به عنوان مهاجر غیر قانونی تلقی شده و از همه امکانات اجتماعی محروم هستند.
یک تصمیم اداری کوچولو
در مراجعه به سازمان ثبت احوال مدرک شناسائی او با قیچی بریده شده و دیگر هیچ گونه هویت واقعی ندارد. دخترش در بیمارستان نگه داشته شده و به او پس داده نمی شود. اگر پلیس او را دستگیر کند به کشوری که هم مرز با اسلوونی است یعنی کرواسی، یکی دیگر از کشورهای تازه استقلال یافته عودت داده می شود. کشور سومی که حتی محل تولد آنا هم نیست.
داستان فیلم از تاثیرات اجتماعی جنگ و چندپارگی قومیتی یک کشور در قلب اروپای اواخر قرن بیستم حکایت می کند. قصه ضد انسانی دیگری از یوگسلاوی که در آثار تجسمی و تصویری زیادی در طی این سالها بازتاب داشته است.
فیلم از روی کتابی به همین نام، نوشته میها مازینی ساخته شده است. در این کتاب برخلاف بیشتر آن ۲۵ هزار نفر، پایانی خوش اما با طعمی تلخ برای زالا یووانکوویچ ( آنا در فیلم) رقم می خورد. عواقب پاک شدن هویت آنها بسیار وحشتناک بوده و هست، اما رمان مازینی حداقل یکی از چهره هایی را که مقامات سعی در نادیده گرفتن داشت را به جهانیان معرفی کرده است.
در جایی از فیلم آنا از پدرش که مدت هاست ندیده درخواست کمک می کند. از پدرش می خواهد که اگر در روستای محل تولدش در صربستان کسی را می شناسد به او بگوید و می خواهد بداند که او خود را اهل کجا میداند. پدر آنا که مدت هاست در اسلوونی زندگی کرده، خود را اهل یوگسلاوی واحد می داند.
