دولت هلند اعلام کرده است که ۱۱۹ اثر تاریخی از مجموعه «برنزهای بنین» را که در دوران استعمار از نیجریه خارج شده بود، به این کشور بازمی‌گرداند.
برنزهای بنین مجموعه‌ای از هزاران پلاک فلزی و تندیس‌های تزئینی هستند که زمانی کاخ پادشاهی بنین را آراسته بودند. این آثار که بین قرن‌های چهاردهم تا شانزدهم میلادی ساخته شدند، در قرن نوزدهم و در جریان لشکرکشی نیروهای بریتانیایی از این منطقه خارج و به اروپا منتقل شدند.
در جریان لشکرکشی بریتانیا به بنین در سال ۱۸۹۷، صدها تندیس و اثر هنری به غنیمت گرفته شد که ۲۰۰ مورد از آن‌ها در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود و بقیه به موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی در سراسر اروپا فرستاده شدند.
دولت هلند تصمیم گرفته است ۱۱۹ تندیس از مجموعه برنزهای بنین را که در این کشور نگهداری می‌شد، به نیجریه بازگرداند. این آثار که بیش‌تر آن‌ها در شهر لیدن نگهداری می‌شدند، قرار است به کمیسیون ملی موزه‌ها و آثار باستانی نیجریه تحویل داده شوند.
بازگرداندن این آثار در حالی انجام می‌شود که دولت‌ها و موزه‌های اروپا و آمریکای شمالی در تلاش‌اند اختلاف‌ها بر سر مالکیت آثاری را که در دوران استعمار از کشورهای دیگر خارج شده‌اند، حل کنند.
در همین راستا، اولوگیبل هالووی، رئیس کمیسیون ملی موزه‌ها و آثار باستانی نیجریه، برای امضای توافق‌نامه انتقال این آثار به هلند سفر کرده است. او در مراسمی که در موزه فولکن‌کونده برگزار شد، این اقدام را «بزرگ‌ترین بازگردانی یک‌جای» آثار تاریخی مربوط به بنین توصیف کرد.
هالووی در بیانیه‌ای گفت: «از همکاری دولت هلند سپاسگزاریم و امیدواریم این اقدام الگویی برای سایر کشورها باشد تا در بازگرداندن آثار تاریخی که در دوران استعمار به اروپا برده شده، اقدام کنند.»
نیجریه در سال ۲۰۲۲ به‌طور رسمی درخواست بازگرداندن صدها اثر تاریخی از موزه‌های گوناگون جهان را ارائه کرد. در همان سال ۷۲ اثر از یک موزه در لندن و ۳۱ اثر از موزه‌ای در ایالت رود آیلند آمریکا به این کشور بازگردانده شد.
هلند پس از بررسی‌های یک کمیته تخصصی تصمیم گرفت این آثار را بازگرداند. این کمیته درخواست کشورها برای استرداد آثار تاریخی موجود در موزه‌های دولتی را ارزیابی می‌کند. این پنجمین بار است که موزه‌های هلند بر پایه پیشنهاد این کمیته، آثار تاریخی را به کشورهای مبدا پس می‌دهند.
اپو بروینز، وزیر فرهنگ و آموزش هلند در بیانیه‌ای گفت: «میراث فرهنگی برای روایت و حفظ تاریخ یک کشور و جامعه ضروری است. برنزهای بنین بخش جدایی‌ناپذیر تاریخ نیجریه هستند و خوشحالیم که این آثار به سرزمین خود بازمی‌گردند.»
این کمیته در حال حاضر درخواست‌هایی از سریلانکا، هند و اندونزی برای بازگرداندن آثار تاریخی را بررسی می‌کند. دو موزه هلندی در سال ۲۰۲۳ صدها اثر فرهنگی را که در دوران استعمار از اندونزی و سریلانکا از این کشورها خارج شده بودند به این کشورها بازگرداندند.
در موزه بریتانیا هم‌چنان بحث‌ها درباره بازگرداندن آثار تاریخی به کشورهای مبدا ادامه دارد. این موزه در لندن بیش از ۹۰۰ تندیس از مجموعه برنزهای بنین را در اختیار دارد. با اینکه مدیران موزه می‌گویند گفت‌وگوی مثبتی با نیجریه در این زمینه داشته‌اند اما افشای ماجرای ربایش آثار از موزه در سال ۲۰۲۳ موجب واکنش تند مقام‌های نیجریه شد.
عبا عیسی تیجانی، رئیس کمیسیون ملی موزه‌ها و آثار باستانی نیجریه، در آن زمان گفته بود: «کشورها و موزه‌هایی که می‌گفتند برنزهای بنین در نیجریه امنیت نخواهند داشت، حالا از خودشان دزدی شده است. این واقعاً شگفت‌آور است.»
هرچند کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا نسبت به بازگرداندن مرمرهای الگین، آثار باستانی یونان موضعی نرم‌تر از رهبران پیشین این کشور اتخاذ کرده اما موزه بریتانیا هم‌چنان بر موضع سنتی خود مبنی بر نگهداری این آثار پافشاری می‌کند.
