دانشمندان بر این باورند که راز شهرت تابلوی «دختری با گوشواره مروارید» اثر یوهانس فرمیر، نقاش هلندی را یافته‌اند و این کار را نیز پس از اندازه گیری تأثیر این اثر روی مغز افراد تماشاگر آن انجام دادند.
موزه مائریتشویس در شهر لاهه هلند که این اثر مشهور را در اختیار دارد، از دانشمندان علوم اعصاب خواسته بود تا فعالیت مغز تماشاگران این چهره‌نگاره هم‌چنین سایر آثار نمایش داده شده در این موزه را بررسی و اندازه گیری کنند.
در این پژوهش برای نخستین بار از فناوری‌های الکتروانسفالوگرافی (EEG) و MRI برای اندازه گیری واکنش عصبی به این اثر هنری استفاده شد و انجام این پژوهش علمی روشن کرد که بازدیدکنندگان پس از دیدن این اثر، گرفتار چیزی می‌شوند که «حلقه توجه پایدار» (Sustained Attentional Loop) نامیده می‌شود.
نگاه تماشاگر ابتدا به چشم دختر جوان جلب می‌شود، سپس به سمت دهان او، بعد به مرواریدی که به گوشش آویزان است و در نهایت دوباره به سمت چشم برمی‌گردد و همین چرخه تکرار می‌شود.
دانشمندان برای انجام این پژوهش، یک حسگر چشمی و مجموعه‌ای از الکترودها را در پیرامون سر ۱۰ شرکت‌کننده این پژوهش با هدف نظارت مستمر بر فعالیت مغز آن‌ها هنگام رویارویی با نقاشی‌ها و بازتولیدهای اصلی آثار نصب کردند.
آن‌ها هم‌چنین توانستند با اندازه گیری فعالیت مغزی شرکت کنندگان در این آزمایش، یک تحریک نیرومند را در بخش پراکونئوس (بخشی از مغز که بر آگاهی و هویت شخصی حاکم است) پیدا کردند.
مغز دروغ نمی‌گوید
دانشمندان در این آزمایش، واکنش مغز را در زمانی که بیننده به «نقاشی اصلی» در موزه نگاه می‌کند هم‌چنین هنگام تماشای «یک کپی از آن» مقایسه کردند و دریافتند که احساسات بیننده در زمان دیدن «اصل اثر» ۱۰ برابر قوی‌تر از دیدن یک پوستر از آن است.
مارتین گوسلینگ، مدیر موزه مائریتشویس در شهر لاهه باور دارد که نتایج این پژوهش، بر اهمیت رفتن به موزه برای دیدن «آثار اصلی» تاکید دارد.
او در گفتگو با خبرگزاری فرانسه گفت: «این پژوهش نشان داد که تا چه اندازه موضوع علاقه داشتن به هنر، آن‌هم از هر نوعی از عکاسی گرفته تا رقص یا آثار دوران طلایی هلند، مهم است و مغز دروغ نمی‌گوید.»
به گفتۀ خانم گوسلینگ، فرمیر در آثارش معمولا توجهات را به یک نکته ویژه جلب می‌کند و جزئیات پیرامون را به صورت مبهم نقاشی می‌کند. با این حال در تابلوی «دختری با گوشواره مروارید» سه نقطه تمرکز وجود دارد که عبارتند از چشم، دهان و مروارید.
به گفته مدیر موزه، همین موضوع این اثر را از سایر نقاشی‌های یوهانس فرمیر متمایز می‌کند.
پژوهش روی مونالیزا؟
تیم پژوهش مایل است آزمایش‌های مشابهی را نیز روی تماشاگران آثار یگانه دیگری هم‌چون «مونالیزا» اثر لئوناردو داوینچی انجام دهد.
خانم گوسلینک به شوخی می‌گوید: «مردم گاهی برای نشان دادن اهمیت اثر دختری با گوشواره مروارید آن را با تابلوی مونالیزا مقایسه می‌کنند و مونالیزای شمال می‌نامند. اما شاید دیدگاه‌ها تغییر کند و با توجه به این یافته‌ها، از این به بعد این تابلوی مونالیزا باشد که دختری از جنوب نام بگیرد.»
