به بهانه دومین نمایشگاه دودلینگ آرت در ایران
٢۵ آبان ١٣٩٧
در استیتمنت نمایشگاه که توسط زنده یاد احمدرضا دالوند نوشته شدهاست دودلینگ به این صورت تعریف شده است :
دوودلینگ آرت چیست؟
نوعی تمرین خطخطی کردن است با پشتیبانی عقل و نه فقط شهود .فرد ابتدا به هر طریقی که میتواند باید تمرکز کند. وقتی که آرام ومتمرکز شدید، همچنانکه ایدهها و احساسات به ذهن شما میآیند،صرفا آنها را به صورت خطخطی روی یک برگ کاغذ سفید تخلیهکنید. اگرحتی با کسی در مورد ایده خود گفتوگو میکنید، حین گفتوگوآن را روی یک برگ کاغذ سفید تمیز خطخطی کنید …. همینطور کهبه گفت و شنود میپردازید، خطخطی کردن خود را ادامه دهید. مانعاز روی کاغذ آوردن خطخطیهای خود نشوید و آنها را تفسیر همنکنید. خطخطی کردن به دستان شما اجازه میدهد تا تکانههای ذهنی،شما را دنبال کنند. بنابراین بهترین حالت هنگامی است که بتوانید بهیک خلسه ملایم فرو روید و فارغ از ذهن هوشیار خود شوید. درادبیات، این کار را »نوشتن اتوماتیک« مینامند. تفاوت خطخطیکردن با نوشتن اتوماتیک این است که نوشتن اتوماتیک، بیشتر گرایشبه تمرکز روی کلمات متوالی دارد. در خطخطی کردن ما میخواهیمصرفا ذهن ناهوشیار را به یک شیوه خیالی به کارگیریم و تصاویریرا که از ناخودآگاه به سطح میآیند، ثبت کنیم. هنگامی که خطخطیکردنتان به پایان رسید، برای مدتی کاغذ را کنار بگذارید. هنگامیکه ذهنتان فارغ است و سر حال هستید به آنچه کشیدهاید، نگاهیبیندازید. کمکم احساسات جدید یا ایدههایی نو از آن دریافت خواهیدکرد. حتی ممکن است ساختارهایی حقیقی در خطخطیهای خود پیداکنید که در این صورت احتمالا به طور ناخودآگاه راهحل مشکلتان رابه صورت یک ساختار طراحی کردهاید. در این مرحله خطخطیها به »دوودلینگ« ارتقا پیدا میکنند. وقتی دوودلینگ به عادت روزمرهتبدیل شود و از فرآیند گنگ و سرگشتگی خارج شود، گویی فرد نیزاز سرگشتگی رها شده و کمتر دچار حالات روحی نامعلوم میشود.کنترل بر روحیات و مدیریت بر روان شخصی، از ویژگیهای انسانآگاه دوران جدید است. نکته بسیار مهم این است که در مرحله»خطخطی«، فرد تحت تاثیر ضمیر ناهوشیار است، اما در»دوودلینگ« فرد با تسلط بیشتر بر خویشتن خویش، از منبع لایزالضمیر ناهوشیار به عنوان ماده خام بهره میگیرد. به عبارتروشنتر، تفاوت خطخطی با دوودلینگ، در این نکته است که درخطخطی فرد دچار امواج آزاد ذهنی میشود، اما در »دوودلینگ«قادر میشود امواج آزاد ذهنی را به مهار و کنترل خود درآورد.دوودلینگ راهحلی تصویری است که به هیچ تخصص و پیشزمینهآموزشی نیاز ندارد. دوودلینگ ما را توانا میکند که در درونفرمهای اتفاقی، به ترکیب کردن، احساس کردن و تعمق کردنبپردازیم. اگر این امکان وجود داشت که بتوان سابقه دوودلینگ را به موازات انسانردیابی کرد، بیشک باید به خطخطیهای انسان اولیه روی شن و ماسهیا خاک اندیشید که در گذر زمان ناپدید شدهاند. یا دوودلینگهایبیشمار از میلیونها انسان، کودک، پیر، جوان، شاد، غمگین، عاشق،منزوی، هنرمند، حسابدار، راننده و…. که اغلب بر تکه کاغذی نقشبسته و یا مچاله شده و در سطل قرار گرفته و به هر نحوی ازبینرفته است. اما چند دهه است که در غرب، روانشناسان خلاقیت اینپدیده همهگیر را به عنوان منبع غنی احساسات بشری و راهی ارزانو ساده برای نقب زدن به درون ضمیر انسان مورد توجه قراردادهاند. به طوری که امروزه دوودلینگ را فرآوری کرده و از آنمحصولات تصویری خلق میکنند. افراد ممکن است در میانخطخطیهایشان شاید به اعدادی هم برخورد کنند. اعداد چیزی بیش ازواحد شمارش یا محاسبات در دنیای فیزیکی هستند. در سنتهایباستانی، اعداد به عنوان اولین اصل اساسی نظمدهنده به جهان تلقیمیشدند. اعداد نماهای نیرومندی هستند، با مطالعه قدرت نمادین اعدادمیتوان به مفاهیم مثالی نهفته در هر عدد پی برد. حتما بسیار دیدهایدکه برخی افراد، خطخطیکنهای فعالی هستند. این افراد در هنگامصحبت کردن با تلفن، حضور در یک جلسه، سر کلاس، یا هر جایدیگر، مدام در حال خطخطی کردن هستند. این خطوط میتواننداطلاعات مهم و اساسی را درباره چگونگی احساس فرد در آن لحظهو یا طبق گفته »یونگ«، تعارضهای احساسی پنهان یا احساساتبیان نشده او را آشکار کند. جالب است که در حقیقت هیچکس غیر ازخودمان نمیتواند خطوطی را که ما ترسیم کردهایم، تفسیر کند. باوجود اینکه به نظر میرسد برخی نمادهای معین، کاربرد جهانی درژرفنای ناهوشیار مشترک ما دارند؛ ولی چگونگی تفسیر این اشکالدر زندگی شخصی هر کسی برای او منحصربهفرد است. گفتنی استکه ذهن ناهوشیارتان همواره در تلاش برای ارتباط برقرار کردن باشماست، اما برخی عادات یا الگوهای فکری و نیز جزییات بیاهمیت دنیای مادی این راه را مسدود میکنند. دوودلینگ، ابتدا تحتسیطره نیمکره راست یا بخش شهودی مغز است و با کنترل وهدفمندسازی آن به مرور نیمکره چپ یا بخش استدلالی مغز نیز واردعمل شده تا فرد بتواند در مهار این نیروی کور و غریزی دخالتکند. در این فرآیند است که به تفکر مرتبط دست پیدا میکنیم.دوودلینگ، نوعی خودشناسی است، همانقدر کهن که
مدرن و تبدیل خودشناسی گنگ و غریزی به یک خودشناسی آگاهانه،ژانر »هنرعمومی« محسوب میشود. .Doodeling Art
هانى نجم بنیانگذار دودلینگ آرت در ایران
هانى نجم از هنرمندان فعال و پرکارمعاصرایران است که تابه حالجوایز زیادی درعرصه هنر درسطح کشوری و بین المللى داشتهاست درمیان سوابق هنرى اش منتخب آثارش در زمینه طراحى وهنر جدید و اینستالیشن آثار بازیافت او در٢٠١۵ که نامزد دریافتجایزه هنرمعاصر مجیک آو پرشیاى لندن شده است و نفراول طراحیکشور درسال ٨٩ به چشم میخورد و همچنین چاپ دو کتاب ازمجموعه آثار و …که همگى حکایت از سوابق درخشان هنرى اودارد از هانى نجم نیز بعنوان پدر دودلینگ آرت درایران یادمیکننداین نمایشگاه دومین نمایشگاهى است که به صورت تخصصی بهانتخاب و گردآوری این آثار پرداخته شده است که بصورت خلاقانهای درکنار آثار دفترچه های طراحی دودلینگ نیز به نمایش در آمدهاست .به این بهانه با وى گفتگویى داشتیم که از نظر میگذرانید.
١_ ایده نمایشگاه دفترچه های طراحی چطور شکل گرفت ؟
ابتدا باید از مدیریت خوب گالری علیها تشکر کنم که این فرصت رابرای نمایش آثار در اختیار گروه دودلینگ گذاشتند و در مدتنمایشگاه بسیار محترمانه و صبورانه پذیرای ما بودند به دلیل اینکهدودلینگ چون کمتر درایران شناخته شده است گالری های کمى پیدامیشود که درک درستی از این سبک داشته باشند و خوشبختانه اینگالرى کاملا آشنایی داشتند و ازاین جهت برای ما کار راحتتر بودچون مجبور به توضیح و قانع کردن گالری نبودیم . نمایشگاه قبلی ماواین نمایشگاه که با همکاری سالومه گل نراقی شکل گرفت اولین ودومین نمایشگاهى بود که بصورت تخصصی بر روی این سبک کارشده بود گرچه نمایشگاه هایی قبلا از اتودهای طراحی یا خط خطهاى پای تلفنی برگزار شده است ولی تابه حال به این شکل تخصصیکه شامل انواع دودلینگ باشد برگزار نشده است وازاین جهت ازاهمیت زیادی برخوردار است . به علت اینکه یادداشت هاىتصویری که هر هنرمند دفتر طراحی خود انجام می دهد کمتر موقعکشیدن به این فکرمیکند که آن را نمایش دهد به نظر من از خلوص وبداهگی بیشتری برخوردار است از این جهت این بداهگی کهمهمترین ویژگی دودلینگ است بیشتر درآن نمایان است و به همینعلت این نمایشگاه را اختصاص دادیم به دفترچه ای طراحیدودلینگ.
٢_استقبال گالری و مخاطبین به چه صورت بود ؟
از آنجایی که دودلینگ شیوه نوین طراحی وسبک تازه شناخته شده ایدرایران است و تبدیل شدن به درآمد اقتصادی آن کمترمورد توجهبوده است ما قیمت آثار را کمتر در نظر گرفتیم تاهم فروش بیشتریاتفاق بیفتد و هم اینکه دودلینگ به عنوان یک اثر هنری به فضایگالری ها و خانه ها و درمیان مردم بیشتر شناخته شود وخوشبختانهدراین نمایشگاه که دومین نمایشگاه دودلینگ بود با استقبال خوبیمواجه شدیم و تعدادی از آثار نیز فروش رفت .
٣_لطفا کمی در مورد سبک دودلینگ ارت برای ما توضیح دهید واینکه چگونه با این سبک آشنا شدید .
نحوه آشنایی من با (doodle Art)دودلینگ آرت برمیگردد بهچندسال پیش زمانی که با زنده یاد احمدرضا دالوند آشنا شدم ایشاناز کسانی بودند که تلاش های زیادی اخیراً با کلاس های آموزشیکه برگزارکردند برای معرفی این سبک انجام دادند و اگر زحماتایشان نبود من با این سبک آشنا نمیشدم و در کلاس هایشان و نقدهایىکه درمورد من لطف کردند و نوشتند از بنده بعنوان مروج وبنیانگذار دودلینگ آرت درایران نامبردند .بخاطر ارادتى که بهایشان داشتم و تشویق ها و انگیزه اى که در من ایجاد کردند سعىکردم راه جدیدى که به من نشان دادند را بصورت جدی ترى دنبالکنم ومطالعات بیشترى دراین مورد انجام دادم ، حیف که زود ازمیانما رفتند وبیشتر نتوانستم از رهنمودهایشان استفاده کنم. سالها پیشدر دوره دانشجویی به علت اینکه همیشه درحال طراحی بودم تصمیمگرفتم دفتر طراحی را همیشه همراه خود داشته باشم و هرجا کهمنتظر قراری بادوستی بودم یا در فضاهای عمومی مثل اتوبوسومتروکه فرصتی پیدا میشد به طراحی کردن میپرداختم تقریباهرروز ازسال ٨۵ این دفتر همراه من بوده و روزی را بدونطراحی کردن نگذرانده ام
کم کم کارهایم بصورت ناخودآگاه شکل گرفت وبیشتر به موضوعاتشهرى نزدیک شد هنوز هم همیشه در اتوبوس و مترو به طراحی ازآدمها میپردازم و برایم زیرنظر داشتن و دقت به رفتارهای ادم هایداخل این فضا جالب است و به نوعی برای من راهی براى تحملوفرار از آشفتگى داخل فضای شهری است و دقیقا کاری کهدودلینگ انجام میدهد همین استمرار داشتن است و جالب است که تاقبل ازاینکه با آقای دالوند آشنا بشوم اسم این سبک را نمیدانستم وبصورت ناخودآگاه فرآیندی که در دودلینگ شکل میگیرد را طىکردم با این تفاوت که دودلینگ های من در میان مردم و داخل فضایشهری خلق شده یعنی حالت آرامشی که در دودلینگ وجود دارد بافضای شلوغ شهر درتضاد است و سالها طول کشید تاتوانستم خودمرا با این فضا هماهنگ کنم و البته خود این شیوه بی تاثیر نبوده است.درمورد تعریف دودلینگ فکر میکنم متنى که در استیتمنت نمایشگاهاست به خوبی توضیح داده شده است اما میتوانم به ریشه لغتی اینکلمه اشاره کنم خود کلمه doodle به معنی بی هدف خط خطیکردن بی هدف طراحی کردن وبی هدف اسکیس زدن و یا کارکوچکمی باشد که اولین باراین لغت درسال١٩٣۵به کاربرده شده است.
۴_آیا این لغت مترادف های دیگری هم دارد تاریخچه اولین دودلینگها مشخص است؟
دودلینگ از دولغت ریشه گرفته اولی dawdle به معنای وقتگذراندن بی هدف یا وقت تلف کردن که درسال١۶۵۶اولین بار بهکاربرده شده و لغت trifle بمعنی شخص یا چیزی رو سبک وبیاهمیت شمردن از نظر فعلی و از نظر اسمی یک نوع دسر انگلیسیهست که ازچندین لایه تشکیل شده که در قرن ١۴ به کاربرده شدههمونطور که این سبک دودلینگ هم از لایه های مختلف تشکیل شده ،خود کلمه doodle به معنی بی هدف خط خطی کردن بی هدفطراحی کردن وبی هدف اسکیس زدن و یا کارکوچک می باشد کهاولین باراین لغت درسال١٩٣۵به کاربرده شده.
به کسی که دودلینگ انجام میده doodlerمیگویند و تقریبا همهمیتونن یه دودلر معمولی باشند.
لغات مرتبط با دودلینگ:
Putterکسی که آرام و بی هدف در مسیری حرکت می کند
Scribbleنوشتن بی دقت و سرسری
خطوط و نقوش بی هدف کشیدن با مداد یاهرچیز دیگری .
Draw طراحی
Tinker کارکردن بدون مهارت ١٢٢۵تا١٢٧۵این کلمه رواجبیشتری داشته
Fiddle دست کاری کردن بازی کردن وقت گذرانی کردن بیهدف
اما درمورد تاریخچه اولین دودلینگ ها عده ای معتقدند که نقاشیروی دیوار غارها هم جز دودلینگ است وعده ای میگویند چونباهدف خاصی کشیده شده جز دودلینگ نیست اما یکی ازآثاری کهبرای اولین بار به آن برخورد میکنیم نمونه ای از دودل(۱۷۹۵)توسط ملکه پروس (Loise)که همسر پادشاه فردریک ویلیام(امپراتور آلمانی بوده است.واز این جهت میتوان گفت قرن هفدهماولین دودلینگ شکل گرفته.
۵_آیا دودلینگ آرت شامل انواع مختلفى است ؟
بله به ۵نوع مختلف تقسیم می شود
Zentangle روش هندسى است که یک راهب بودایى آن را ابداع میکند و نوعى براساس مکتب ذن و مدیتیشن انجام میشود شاملالگوهای متقارن هندسی و ازیک نظم ازپیش تعیین شده شکل می گیردوبه نوعى آگاهانه است .
Zendoodling. ریشه در zentangle دارد ولی از نظم هندسیخارج شده و بیشتر به سمت doodling وخطوط ناخودآگاه گرایشپیدامیکند.
Stendoodling. ابتدا شابلونی رو درست میکنید و براساسشابلون اولیه وتکرار آن طرح شکل میگیرد ومحدودیتی در بهکارگیرى تعدادشابلون ها وجود ندارد.
Mandalas ریشه در زبان سانسکریت دارد به معنای دایره کهقدیمترین روش مدیتیشن و آرامش مورداستفاده فرهنگها و ادیان بودهاست و براین باوربودندکه طرح ماندالا به تمرکز اعصاب کمک میکندو وقتی تموم میشه که تمرکز رو ازدست میدید یا خودتون حس میکنیدتموم شده تفاوتش با بقیه این هست که از رنگ استفاده میشه وهررنگ مفهوم خاصی دارد
Doodle Art. اگر جز این ۴ دسته نباشد جز دودلینگ هست ودرانگلیسی به کسی که وقتش رو هدر میده گفته میشه و ریشه درسبک و فرم خاصی ندارد اغلب بعنوان یک هنر غیرارادی و بدونفکر توصیف میشه که این توصیف شایسته این هنرنیست چونبرعکس باعث ایجاد تمرکز میشه مثل افراد داخل یک جلسه یا افرادیکه پاى تلفن هستند یا دانش اموزان درکلاس درس و بنظر من تفریحبدون قانون و کم استرسى هستش که باعث درک بیشترشما از اتفاقاتاطرافتون میشه دودلینگ ارت لزوماً یک پیگیرى بدون فکر نیستچون نظم و انضباط و لذت خاصى پشت هر طرح وجود دارد کهدرابتدا بصورت ناخودآگاه شکل گرفته است .
به نظر من شیوه دیگری را نیز میتوان به این تقسیم بندی اضافه کردکه نمونه هاى آن را در ایران دیده ام که ترکیب آن با نقاشی است .
۶_آیا از دودلینگ میتوان استفاده درمانى یا کاربردى داشت؟
براساس تحقیقی که در دانشگاه Drexel university درآمریکا انجامشده به این نتیجه رسیدند که دودلینگ فعالیت های مغز را هدفمندکرده و سطح خلاقیت در افراد را بالا میبرد تاحدى که افراد قادرندایده هاى جدید و حتی تصورات جدیدى درموضوعات مورد بحث ارائه دهند .
تحقیقاتی نیز شده است که یادگیری دانش اموزان را بالاتر میبرد وازاُفت تحصیلی جلوگیری میکند.
امروزه این پذیرفته شده است که دودل نوعى طراحى فیزیکی ازاحساسات درونى طراح خود میباشد .صرفنظرازعلت دودل کردن کهممکن است عاطفی،روانی،جنسی واجتماعی باشد مااکثر اوقات وقتیبه دودل میپردازیم که قادربه ادامه کاری یا شرایطی نباشیم بعنوانمثال هنگامی که درانتظارشخصی هستیم یامنتظریم چیزی اتفاقبیفتدو…یا نقاشی های کوچکی که در زمان یک مکالمه تلفنی رویهرتکه کاغذ یادرهرجای ممکن که درآن زمان دردسترسمان باشدمیکشیم. دودلها دستخط یا خط نوشته ها نیستند بلکه شامل مجموعه ایاز حبابها نقطه ها خطوط و مربع ها و سایر اشکال هندسی وغیرهندسی هستند که بارها وبارها تکرارمیشوند.افرادزمانیکه ذهنشانجای دیگری درگیر است تمایل به تکرارکردن اشکال ،طرحهاوالگوها دارند. فقط تعدادکمی ازافرادهستند که اصلا شاید دودل رایکبارهم امتحان نکرده باشند و اینها افرادی هستند که گفته میشوددرکارهایشان کنترل دارند ،بسیاردقیقند و درهرحال وهرزمانیمستقیما بسوی هدف خود تمرکز دارند وتنها ازطریق تمرکز شدیدبرکارها است که انجام آنها برایشان امکان پذیر میباشد .
٧_تفاوت دودلینگ با طراحى آزاد چیست ؟
در طراحى آزاد طرح یا موضوع از قبل در ذهن شکل گرفته یا به آنفکرشده است ولی دردودلینگ کاملا از خطوط ناخودآگاه و بداههشکل میگیرد وهیچ هدف ازپیش تعیین شده ای درآن دخیل نیست.
٨_چه کسانى تابحال به دودل پرداخته اند؟
دودل داراى تاریخى به قدمت قرن هاست اما زمان شیوع آن مشخص نیست. بسیارى از افراد سرشناس تاریخ به دودل پرداخته اند ،مثلاً٢۶نفر از۴۴رئیس جمهور آمریکا درجلساتشون دودل انجام میداده اند.افرادى مثل فئودور داستایوفسکى و آلبرشت دورر غالب افکارشونهمراه با دودل در طراحى هایشان وجود داشته است ولى ازآنجاییکه تعریف دودلینگ دردیکشنرى آکسفورد خط خطى بى اراده طورىکه فرد ذهنش را به چیزى غیراز دودل خود معطوف کند ذکرشدهاین قسمت همیشه ناشناخته مانده است.دودل کردن براى بعضى افرادمثل طراحان بخاطر خلاقیت حیاتى است و براى برخى هم فقطجنبه سرگرمى و آرامش دارد.
٩_چه کسانى میتوانند دودلینگ انجام دهند و چه تاثیرى بر رویجامعه خواهد داشت ؟
به کسى که دودلینگ انجام میدهد دودلِرمیگویند همه میتوانند یکدودلِرمعمولی باشند و نیازى به آموزش خاصى ندارد وتقریبا همهانسانها یکبار درزندگی خود دودلینگ را تجربه کرده اندهمه یک دودلرا دیده اند وخیلی ازافراد نیز خودشان چنین کارى انجام داده اند .بااین حال هیچ دودل کننده اى براى پیشرفت دودل های خود سعىنکرده و مانند مهارت نقاشى در پى ارتقاى آن برنمى آید .دودل هابسیار شخصى هستند وکسى از روى دودل شخص دیگر کپى نمیکند.به نظر من با دودلینگ میتوانیم جامعه بهتر و آرامترى داشته باشیمتصمیمات خلاقانه وبهترى در زندگى روزمره بگیریم از بوجودآمدن تنش ها جلوگیرى کنیم و فشارهاى عصبى را کنترل کنیم .وقتىشما ازموضوعى عصبى میشوید اگر به شما یک قلم وکاغذ داده شودشما با خط خطى کردن میتوانید فشارعصبى خود را روى کاغذ تخلیهکنید و آرامش پیداکنید ولى زمانیکه این اتفاق نمی افتد شخص یا بایدبصورت کنترل نشده و با داد و فریاد که در فضاهاى شهرى مثلاتوبوس زیاد شاهد آن هستیم خود را نشان میدهد یاشخص فشارعصبى را درون خود نگه میداردکه آن هم موجب بیمارى میشودطبق آمار وزارت بهداشت ازهر چهارنفر یک نفر دچار اختلالروانى میباشد و بنظر من دودلینگ میتواند یکی از راه هایى باشد کهبصورت هنردرمانى بتوانیم جامعه روانی سالم ترى داشته باشیم.
١٠_در حال حاضر مشغول چه فعالیتى دراین زمینه هستید و درآیندهچه برنامه هایی براى گروه دودلینگ آرت دارید؟
درحال حاضر درحال پژوهش در مورد پایان نامه ارشد در زمینه کاربرد دودلینگ در گرافیک هستم تا به حال یک نمایشگاه گروهى به همراه سالومه گل نراقى در زمینه دودلینگ برگزار کرده ایم و ایننمایشگاه که درگالرى علیها گردآورى شده دومین نمایشگاه استونمایشگاه قبلى در گالرى شروه برگزار شد . سعى ما براین است تاآثار دودلینگ را بعنوان یک اثرهنرى و کاربردى در فضاى گالرى ها معرفى کنیم و به شناخت درست تر وبهتر آن دربین هنرمندان وفضاى هنرى کمک کنیم.
١١_بازخورد افراد نسبت به دودلینگ چگونه بوده است؟
افراد در مواجه با دودلینگ دودسته هستند آدم هایى که با سبک هاىهنرى آشنا نیستند و ذهنیتى دراین مورد ندارند وقتى براى آنهاتوضیح داده میشود و با این شیوه آگاهى پیدا میکنند و اینکه درمیابندکه نیازی به آموزش ندارد بیشتر علاقه مند میشوندکه شروع بهطراحى کنند و جسارت بیشتری پیدا میکنند براى کشیدن گروه دیگرهنرمندانى هستند که دررشته هنر تحصیل کرده اند که هم نوعخطوطشان متفاوت ترهست و هم اینکه عده اى قبلا این کار را انجامداده اند و فقط اسم این شیوه را نمیدانستند در هردو دسته علاقه وجذابیت وجود داشته و باعث شده با جدیت بیشتری این سبک را دنبالکنند حتى دوست هنرمندى به من گفت در آموزش کلاس نقاشى دردبیرستان با دانش آموزان کشیدن ماندالا را کارمیکرده است ونمیدانسته که از شاخه هاى دودلینگ است . در روز افتتاحیهباهمکارى گالرى کاغذ وماژیک هایى در گالرى قرار دادیم وبازدیدکنندگان نمایشگاه استقبال خوبى براى دودل کردن بر روىکاغذها نشان دادند که بنظر من این اتفاق میتواند بصورت وسیعتر درسطح شهر نیز انجام شود .
١٢_در مورد ماندالا کمى توضیح دهید ؟
ماندالا در زبان سانسکریت به نمایه های درهم پیچیده و هممرکزمیگویند .
در باورهای دینی و نهان گرایانه خاور ، گویى بازتاب های رمز آلودآسمان بر زمین هستند و نمایانگر واکنش زمین از کنش آسمان .
در روانشناسی و اسطوره شناسی آنها را « جهان الگوهانامیده اند . وبر جامانده و بازتاب دیرینه ترین و درونی ترین لایه های ناخود آگاهکیهانی . در مسیحیت و هنر دینی وابسته به آن به ویژه نگارگرى میتوان نمونه های فراوان ماندالا را یافت و نیز در هنر دوره اسلامی ودر کاشیکاری های ساختمان ها ، می توان گونه های بی همتای آنهارا شماره کرد و آموخت و همچنین در فرهنگ ها و سرزمین هایدیگر و به ویژه در هنر آئینی آنان. و یکى از انواع دودلینگ بهحساب می آید .
