هنرهای تجسمی سینما تئاتر اخبار هنر موسیقی جشنواره ها رسانه تخصصی

گفتگو با محسن مهاجر

سازدهنی

در گفتگو با محسن مهاجر

در ایران به این ساز موسیقی ،ساز دهنی می گوییم .همان سازی که امیرو – شخصیت  فیلم معروف ساز دهنی امیر نادری – ، برای لحظه ای دمیدن در آن به صاحب بدجنس ساز ، کولی میداد .اما نام فرنگی این ساز هارمونیکا است که ما را یاد هم خانواده هایش ، ملودیکا و کنسرتینا و آکاردئون می اندازد .اسمش هارمونیکا هست چون هر کجای این ساز دمش یا مکش انجام دهیم یک صدای هارمونیک – همگن – تولید می شود .ساز دهنی از سازهای پیچیده نیست و اساس تولید صوت در آن ارتعاش یک زبانه فلزی با جریان هوا است اما کار پیچیده ای با انسان می کند .جنس و رنگ صدای این ساز برای من محزون است ساز کوچ و هجرت می زند ساز رفتن است نه ماندن. در عین حال سازدهنی صدای همدردی هم است . اما محسن مهاجر نوازنده و مدرس برجسته این ساز با من مخالف است و میگوید همین دیروز با سازش چهارگاه  زده است .ولی من می گویم با ساز دهنی میشود آهنگ شاد هم زد اما مرا شاد نمی کند شادی سازدهنی خوشحالی نیست مثل رضایت به اندوه بعد از سوگواری است.محسن کوتاه نمی آید و به رقص پای معروف ایرلندی ها اشاره می کند که به مدد این ساز کوچک پاهایشان به قول ما دچار حرکات موزون می شود .و من می گویم ایرلند و بلوک شرق همیشه غمگین هستند و در شادی غمگین تر. و محسن می خندد.

محسن مهاجر

محسن مهاجر متولد خرداد ١٣۶١در تهران  و فارغ التحصیل موسیقی از دانشگاه علمی کاربردی هنر است . آموزش نوازندگى سازدهنى رو با استاد امیر موسوى شروع  و سالها بعد در کلاسها و ورکشاپهاى اساتید بزرگ دنیا مثل آنتونیو سرانو، یاسو واتانى، دیوید برت، استیو بیکر و … شرکت کرد .محسن علاوه بر ساز دهنی گیتار الکترونیک هم می نوازد و تدریس می کند .او به عنوان نوازنده هارمونیکا با خواننده ها و هنرمندان مطرح ایرانی در آلبوم های موسیقی ،کنسرتها ، فیلمها مثلا ” سوفی و دیوانه ” و حتی برنامه های تلویزیونی مثل خندوانه همکاری کرده است .مقام اول جشنواره موسیقی شمسه سال ۱۳۹۱ در رشته موسیقی کانتری یکی از عناوین محسن مهاجر است . مدرک نوازندگى هارمونیکا مسترز از هوهنر آلمان Harmonica Masters 2018 و دو گواهینامه نوازندگی ( Jazz و Blues و کانتری) از فستیوال جهانی هوهنر آلمان سال۲۰۱۷  (World Harmonica Festival 2017)  با نمره Exellent ،مقام سوم ششمین فستیوال بین المللى هارمونیکا، سئول-کره جنوبى Seoul Internasional Harmonica Festival 2018 (SIHF) و عضویت در انجمن KHEA) Korea Harmonica Education Accosiation) جایگاه محسن مهاجر را  در عرصه موسیقی و ساز دهنی تثبیت می کند. او به عنوان یکی از بنیانگذاران جشنواره های ساز دهنی داخلی اکنون به عنوان داور و مدرس کارگاهی هم  در این جشنواره ها رازهای این ساز را با علاقمندان در میان می گذارد.با او در مورد تاریخ این ساز صحبت می کنم.می گویم احتمالا اولین ساز دهنی برگ یا ساقه ای بوده است که انسان های چند هزار سال پیش در آن دمیده اند و صدایی از آن بیرون آمده است.محسن مهاجر این واقعه را به سه هزار سال پیش نسبت می دهد و معتقد است ساز دهنی با شکل فعلی عمر ۱۶۰ تا ۱۷۰ساله دارد .اما برای او صدای این ساز از سال ۱۳۷۵ شروع می شود که برای خرید سیم گیتار به مغازه ای در خیابان جمهوری می رود و با استادی که همانجا بوده است آشنا می شود موبایل که نبود شماره تلفن خانه استاد را می گیرد و شاگردی می کند.خودش می گوید تمام امکانات آموزشی اش یک سازدهنی چینی یک دستگاه ضبط و پخش واکمن و یک حلقه کاست مکسل سونی بود.

ساز دهنی از سازهای همراه است میشود در کیف یا جیب گذاشت و با خود همه جا برد شاید همین موضوع باعث مردمی شدن آن شده است البته  این ساز در مقایسه با بقیه سازها مثلا ویلون سل که انگار نوازنده اش را بغل کرده است ،کاملا در اختیار و قیمومیت نوازنده است .علاوه بر دو دست ، لب و دهان نوازنده هم ساز در بر می گیرد تا حدی که گاهی ساز دیده نمی شود و انگار این صوت عزیز از میان دستان نوازنده بیرون می آید.کمتر سازی داریم که در این حد ارتباط نزدیک با نوازنده اش داشته و صمیمی باشد علاوه براین ، فیگورها ،ژست ها ی نوازنده های این ساز هم با همدیگر فرق دارد .وقتی به فیگور محسن در حین نوازنده گی اشاره کردم ،با خنده گفت : فیگور و کلاه من سیگنیچر من است. منظورش کلاه نوع سیلندری هست که  لبه های صورتش را می پوشاند و همه فکر میکنند این صدای مرموز از داخل کلاه می آید تا جاییکه شاید محسن را با اسمش نشناسند ولی با کلاهش میشناسند مثلا می گویند همان نوازنده ای که کلاهش صورتش را می پوشاند. شاید محسن میخواهد با پوشاندن صورتش توجه همه را به ساز جلب کند  .محسن می گوید لهجه های نوازنده های ساز دهنی هم با هم متفاوت است و به لهجه فیوژن howard levy  در مقایسه با لهجه ایرلندی Joel Anderson اشاره می کند. و من میگویم احتمالا لهجه ایرلندی غمگینتر است و او می خندد.

از محسن می پرسم چگونه با ساز دهنی فلکلور ایرانی زدی و او می گوید سازدهنی گونه های متفاوت دارد با سازدهنی دیاتونیک که نسبت به کروماتیک امکانات و فرصت بیشتری به نوازنده میدهد می شود چهارگاه زد.نمیدانم محسن در آخرین فستیوال جهانی موسیقی در سئول که مقام سوم را به دست آورده است فلکلور ایرانی زده بود یا نه .اما خوب میدانم هیچ رسانه ،مسئول و مدیر حوزه موسیقی به او حتی یک تبریک تلفنی هم نگفته است.


فاروق مظلومی

فاروق مظلومی

نوشته های مشابه

پاسخی بدهید