مجله مستقل و تخصصی هنرهای تجسمی و مفهموی

بعد از تماشای عکس‌های دگردیسی مناظر ایران

«چشم‌اندازهای رو‌به‌رو» نام مجموعه‌ای از آثار عکاسان جوانی است که هدف از گردآوری آن واکاوی دیداری مناظر ایران و نمایش بخش کوچکی از ناگواری هایی بوده که همواره انکار شده و یا کوچک شمرده شده‌اند.

زیبایی شناسی خرابه ها

با دیدن استیتمنت و آثار این مجموعه به یاد نظریات گئورگ زیمل، جامعه شناس آلمانی(۱۸۵۸-۱۹۱۸م) افتادم که در مطالعات خود به تفحص درباره سویه های مختلف فرهنگ پرداخته است. زیمل علاوه بر تاریخ، دین، اخلاق و اقتصاد، هنرها و زندگی هنرمندان گوناگون را نیز به عنوان مصادیق نظریه ی فرهنگی خود به بررسی گرفته است. او در کنار همه جستارهایش همچنین توجه مخاطبان را به ابعاد زیباشناختی شهرها، خرابه ها و منظره ها جلب کرده است.

 

نظریه ی فرهنگ زیمل، محور اصلی فلسفه ی هنر اوست، زیرا وی هنر را در پرتو انعکاس یک قالب فرهنگی تحلیل می کند. زیمل در«آینده ی فرهنگ ما» می گوید: ما از فرهنگ عینی بیگانه می شویم، زیرا خود را محصور در میان شمار فراینده ای از اشیای بی هویت احساس می کنیم و به انزوای فردی خویش عقب می نشینیم. صرفا هنرمند است که می تواند با حصول نوعی هماهنگی بین دریافت فرهنگ عینی و تولید آفرینشگرانه خود، فرهنگ عینی را با فرهنگ ذهنی خویش تلفیق کند.

مهدی وثوق‌نیا در این نمایشگاه ۹۹ اثر از ۴۰ عکاسی که محیط‌ زیست دغدغه ذهنی آنها است را به ما نشان می‌دهد تا تحول مستند‌سازی مناظر را به صورت عینی به تماشا بنشینیم.

 

قواعد بیدار کردن وجدان

به نظر میرسد در تعدادی از مجموعه های نمایشگاه نگاه انتقادی به حجم بالای مناظر تغییر یافته به دست انسان، به خوبی نهادینه شده ولی مجموعه‌هایی هم هستند که در گرداب کلی گویی گرفتار شدند. سوزان سونتاگ در کتاب «درباره عکاسی» معتقد است: تصاویری که به دنبال بیدار کردن وجدان هستند، همیشه در جایی به یک موقعیت تاریخی معین پیوند می خورند و هر چه کلی تر باشند، از تاثیر گذاری کمتری برخوردارند. عکاسی از یک منطقه فلاکت زده و بی نا و نشان، بدون وجود بستری مناسب برای بروز نگرش و احساسات، نمی تواند ضربه ای به وجدان عمومی وارد کند.

با فراگیر شدن استفاده از امکانات پیشرفته عکاسی، هنرمندانی موفق به انتقال پیام خود میشوند که اثری از خود در چهارچوب عکس بر جای بگذارند. بنابر نظر رولان بارت نشانه شناس فرانسوی(۱۹۱۵-۱۹۸۰م)، عکاس باید پونکتومی در عکس جاسازی کند تا برای جذب مخاطب زخمه‌ای بر ذهن او بزند.

 

 

نمایشگاه «چشم‌اندازهای رو‌به‌رو» در گالری راه‌ابریشم تا ۲۹ آذر ۱۳۹۸ ادامه خواهد داشت.

 

*دپارتمان عکس مرکز پژوهشگر هنر / نیما منصوری

دیدگاهتان را بنویسید