باستانشناسانی که در شمال ترکیه در حال کاوش و پژوهش هستند اعلام کردند که در این منطقه بقایای یک چاپارخانه ایرانی و یک آتشکده زرتشتی را یافتهاند که مربوط به دوره هخامنشیان است.
چاپارخانه اصطلاحا به ساختمانهای میانراهی دوره هخامنشی گفته میشده که عملکرد اصلی آن برای استراحت چاپارهای دولتی و تعویض اسبهای خسته با اسبهای تازهنفس بودهاست و به انجام خدمات پستی میپرداختهاند. چاپارخانه ها از مراکز مهم به شمار میرفتند و وظیفهی نقل و انتقال نامه و دستورهای دولتی را از مرکز به ایالات و پایتخت را بر عهده داشتند.
در همین رابطه، به گزارش روزنامههای دیلی صباح و حریت ترکیه، یافتههای تازه در تپه تاریخی اولوز در نزدیکی روستای توکلوجاک در استان آماسیا در منطقه دریای سیاه، رد پای امپراتوری بزرگ هخامنشی را بار دیگر نمایان کرده است.
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستانشناسی دانشگاه استانبول، که رهبری تیم حفر و کاوش در این تپه تاریخی را بر عهده دارد به رسانهها گفته است که کاوشهای این تیم در طی چهار سال گذشته عمدتا بر آثار دوره ایرانی آناتولی متمرکز بوده گروه در این مدت توانسته آثار بسیاری را از دل خاک خارج نمایند.
وی توضیح داد که محل یافت شده یک چاپارخانه مرکزی ایرانی در منطقه بوده است و هیئتهای نمایندگی در آن توقف کرده و اسبان خسته در این محل تعویض میشدند. به گفته او، از شواهد چنین برمیآید که این چاپارخانه بزرگ در تمامی فصول سال به صورت شبانهروزی فعال بوده است.
به گفته پروفسور دونمَز، در این چاپارخانه یک تالار ستوندار و یک آتشگاه زرتشتی نیز یافت شده که اهمیت این محل را نشان میدهد.
شوکت دونمز میافزاید:
ایرانیان نخستین تمدنی هستند که سامانهی پستی را به آناتولی آوردند. آنها امپراتوری بزرگی داشتند که از یونان تا آسیای مرکزی و مصر را دربر میگرفت و شاهنشاهی خود را با فرمانداران محلی اداره میکردند.
دونمز ادامه میدهد که به همین دلیل «ایرانیان نیاز داشتند که اخبار و اطلاعات درست را به روشی از پایتخت به ولایات بفرستند و برای این امر شبکهای از راههای گوناگون را در قلمرو خود ساختند و توسعه دادند.»
به گفته او تیم باستانشناسی وی بقایای جاده بزرگی را پیدا کردهاند که در این محل به یک پرستشگاه و تالار ستوندار میرسد. شوکت دونمز اضافه میکند که «از دیدگاه طرح و شکل، یافت این جاده نخستین یافت در نوع خود مربوط به عصر آهن در آناتولی است.»
او در مورد بقیه سازههای هخامنشی این محل نیز توضیح میدهد «تالار پیدا شده شش پایه سنگی دارد که احتمالاً ستونهای چوبی بر آنها سوار بوده و میان آنها محل همایش بوده است.»
او تأکید میکند که یافتن یک آتشکده در این محل نیز به منزله کشف قدیمیترین حضور یکتاپرستی در محدوده آناتولی است.
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستانشناسی دانشگاه استانبول، سال گذشته نیز در مورد یافتههای گروهش در این محل به رسانهها گفته بود که اگرچه اشاره مستقیمی در متون تاریخی به این محل نشده اما هرودوت تاریخنگار یونان باستان، در نوشتههای خود به شهری به نام «کریتالس» در شرق آناتولی اشاره کرده که به گفته او مقر لشکر خشایارشا پادشاه هخامنشی بوده است.