تونی موریسون نخستین زن سیاه پوست جهان که جایزه معتبر نوبل ادبیات را از آن خود کرد، در سن ۸۸ سالگی درگذشت. از وی نه تنها به عنوان یک نویسنده‌ی سرشناس، بلکه یکی از بزرگ‌ترین هواداران آزادی و برابری در امریکا نام می‌برند.
تونی موریسون در سال ۱۹۳۱ در ایالت اوهایو زاده شد. وی دومین فرزند یک خانواده‌ی شش نفری و فقیر بود. پدر او جوشکار و مادرش خانه‌دار و دوست‌دار موسیقی و ادبیات بود و نقش به سزایی در پرورش تونی داشت.
موریسون از نیمه دهه ۱۹۶۰ داستان‌ها و رمان‌های خود را منتشر کرد.
در یکی از نخستین رمان‌هایش به نام “آبی‌ترین چشم” که در سال ۱۹۷۰ منتشر شد، با داستانی تکان‌دهنده به مصیبت زاده شدن در خانواده‌ای سیاه‌پوست پرداخت.
با دومین رمانش به نام “سولا” در سال ۱۹۷۳ بود که جایزه معتبر پولیتزر را دریافت کرد و به شهرتی فراگیر رسید.
او تا پایان عمر و در آثاری بیشمار از رنج و درد سیاهان به ویژه زنان سیاه‌پوست درجامعه آمریکا سخن گفته است.
خانم موریسون که نژادپرستی در کانون نوشته‌هایش قرار داشت جایی گفته بود:
ما همه می‌میریم. این شاید فلسفه زندگی باشد. اما ما سخن می‌گوییم و این شاید معیار سنجش زندگی ما باشد.
خانم موریسون در سال ۱۹۹۳ برنده جایزه نوبل ادبیات شد و پس از آن تا سال ۲۰۱۶ که باب دیلن این جایزه را دریافت کرد، هیچ امریکایی نوبل ادبیات را نبرد.
آکادمی نوبل در اطلاعیه خود دلیل این انتخاب را «قدرت خیال‌پردازی» و زبان ویژه نوشتاری تونی موریسون عنوان کرده بود؛ اگرچه نویسنده تلاش می‌کند خود را از دسته‌بندی‌های زبانی که برای سیاهان و سفیدپوستان برساخته‌اند، رها سازد.
از دیگر جوایز معتبری که تونی موریسون دریافت کرده است می توان به جایزه پولیتزر (برای رمان محبوب) ، مدال آزادی ریاست جمهوری آمریکا و جایزه «پن – سال بلو» اشاره کرد.
او طی شش دهه فعالیت ادبی خود، ۱۱ رمان، ۵ کتاب کودک، دو نمایشنامه و یک اپرا نوشت. خوشبختانه بسیاری از آثار این نویسنده به زبان پارسی ترجمه شده است، از جمله رمان «عشق» با ترجمه شهریار وقفی‌پور، «یک بخشش» با ترجمه علی قادری و «سرود سلیمان» با ترجمه علی‌رضا جباری و «محبوب» که شیرین‌دخت دقیقیان آن را با عنوان «دلبندم» ترجمه کرده است.
به باور بسیاری از منتقدان ادبی، تونی موریسون، نویسنده‌ای بود که با نوشتن رمان بدعت‌گذار خود موسوم به “دلبند” در سال ۱۹۹۸، طرز صحبت و تفکر آمریکا درباره بردگی را عوض کرد. داستان این کتاب درباره مادری است که کشتن دخترش را به این که او از بردگی رنج ببرد، ترجیح می‌دهد. این رمان دستمایه فیلم سینمایی شد که اپرا وینفری، مجری و تهیه کننده معروف برنامه‌های تلویزیونی نقش اصلی آن را بازی کرد.
خواندن این کتاب در دبیرستان‌ها و دانشکده‌های آمریکا الزامی است و این خود یک پیروزی بزرگ برای نویسنده‌ای در قید حیات به شمار می‌رود.
سرانجام تونی موریسون در شامگاه دوشنبه (پنجم اوت) در ۸۸ سالگی در بیمارستانی در نیویورک درگذشت.
خانواده خانم موریسون و ناشر او، انتشارات ناپف، ساعاتی پس از درگذشت او در اطلاعیه‌ای عنوان کردند که این نویسنده به دنبال یک بیماری کوتاه مدت که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرد در مرکز درمانی مونته‌فیور نیویورک چشم از جهان فرو بست.
اکنون مرگ خانم موریسون که نویسنده برجسته و فعال پیشرو مبارزه با نژادپرستی و تبعیض علیه اقلیت‌ها در جامعه آمریکا شهرت داشت دقیقا در روزهایی اتفاق افتاده که به علت تیراندازی مرگ‌بار در ال‌پاسو تگزاس، یک بار دیگر “سفیدپوست‌پرستی و تروریسم نژادپرستانه داخلی” در آمریکا مورد توجه قرار گرفته است.
