پیش‌تر به آثاری چون اجرای تعاملی مارینا آبرامویچ و سیاه قلم های تونی اوریکو در زمینه‌ی پرفورمنس آرت اشاره کردیم. این بار به وضعیتی می‌پردازیم که در حین اجرا مدیوم مورد نظر، بدن خود هنرمند است و آن را با عنوان هنر بدنی می‌شناسیم. در واقع هنر بدنی نوعی از هنر است که پیوندی نیرومند با هنر اجرا (پرفورمنس آرت) و هنر مفهومی دارد و در طی آن از بدن هنرمند به عنوان واسط (یا ابزار) بهره گرفته می‌شود. گاه آثار هنر بدنی به صورت خصوصی اجرا می‌شوند و سپس در قالب عکس و ویدئو ارائه می‌شوند و گاه اجرای این ” نمایش ” به شکل عمومی است. این اجراها گستره‌ای از رقص های از پیش طراحی شده مانند آثار گیلبرت -که معمولا از مشارکت مخاطب در آن پرهیز می‌کند- تا آثاری کاملا تعاملی را در بر می‌گیرد. یکی از آثار برجسته و معروف هنر بدنی ” اثر هنری مالشی ” است که در سال ۱۹۷۰ در نیویورک اجرا شد و طی آن هنرمند امریکایی ایتالیایی الاصل ویتو آکونچی (متولد ۱۹۴۰) آنقدر آرنج خود را سایید تا زخمی شد.
اگر چه این هنر با تاخیری طولانی به ایران رسید، اما در چند سال اخیر هر دو نمونه‌ی هنر اجرا و هنر بدنی (یا هنر تنانه به نقل از امید هاشمی) را می‌توان در برخی اجراهای امیر موبد، امید هاشمی و هومن داوودی مشاهده کرد. برای نمونه امیر معبد در اجرایی در گالری طراحان آزاد با نام “بیا نوازشم کن” بدن خود را به مثابه‌ی هدف قرار داده و از بازدیدکنندگان می‌خواست که به او شلیک کنند. همین هنرمند در اجرایی دیگر با خون خود نوشته‌ای را روی دیوار به همگان نشان داد.
در کل، هنر اجرا یا پرفورمنس آرت به واسطه‌ی درگیر کردن بیش‌تر مخاطب، از قدرت اثرگذاری بیش‌تری هم برخوردار است و هنگامی که مدیوم این هنر بدن هنرمند می‌شود، بر چالش های آن افزوده و اثرگذاری آن را بیش از پیش می‌کند. این در حالی است که این هنر به دلیل تازه وارد بودن در ایران، هنوز به درستی درک و شناخته نشده و گاه برداشت‌های نادرستی از آن می‌شود. به ویژه که محدودیت‌های هنرمند و مخاطب ایرانی هم به این امر دامن زده و راه را برای پیشرفت این رشته سخت می‌کند. به همین روی، می‌بایست در سلسله درس‌گفتارهایی از جانب هنرشناسانِ به روز با پشتیبانی متولیان هنر، به آگاه کردن جامعه‌ی ایرانی با این هنر عمیق و مفهومی شتافت.
|
|
|
منابع: Art Trends اثر Chivers و Osborne
عکس ها: امید هاشمی، امیر معبد، هومن داوودی، بابک حقی، زروان روح بخشان
