نگاهی ژرف به این جنبش امروزی
برای بسیاری از مردم، ارائه یک تعریف مشخص از هنر معاصر می تواند کار دشواری باشد. در حالی که عنوان آن ساده و سرراست است، معنای امروزی آن چندان واضح نیست. خوشبختانه، درک آنچه که به عنوان “معاصر” به حساب می آید، زمانی کاملاً امکان پذیر است که تاریخچه مفهوم را ردیابی و مضامین اساسی آن را بررسی کنیم.
هنر معاصر چیست؟
اصطلاح هنر معاصر در ابتدایی‌ترین معنای خود به هنر، یعنی نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی، چیدمان، پرفورمنس و ویدئو آرت، اشاره دارد که امروزه تولید می‌شود. گرچه به ظاهر ساده به نظر می‌رسد اما جزئیات پیرامون این تعریف اغلب کمی مبهم است، زیرا تفسیر افراد مختلف از “امروز” ممکن است به طور گسترده و شدیدی متفاوت باشد. بنابراین، نقطه شروع دقیق این ژانر هنوز مورد بحث است. با این حال، بسیاری از مورخان هنر اواخر دهه 1960 یا اوایل دهه 1970 (پایان هنر مدرن یا مدرنیسم) را تخمین مناسبی می‌دانند.
جنبش ها و هنرمندان مهم هنر معاصر
با توجه به تعریف “هنر امروز” برای این جنبش، ممکن است از شنیدن این که هنر معاصر در واقع تاریخ نسبتاً طولانی دارد شگفت زده شوید. برای ردیابی تکامل آن، بیایید نگاهی به جنبش‌های اصلی و هنرمندان مهمی که تاریخ آن را می‌سازند بیندازیم.
پاپ آرت
تصور می‌شود که هنر معاصر با پاپ آرت و به‌عنوان واکنشی به جنبش‌های هنری پیشین مدرن در نظر گرفته شده است. در بریتانیا و آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، پاپ آرت توسط هنرمندانی مانند اندی وارهول و روی لیختنشتاین پیشرو بود. این پیشگامی با علاقه به تصویر کشیدن فرهنگ توده و بازتصور محصولات تجاری به عنوان هنر قابل دسترس تعریف می‌شود. در حالی که این جنبش تقریباً از دهه 1950 تا اوایل دهه 1970 ادامه داشت، در دهه 1980 به لطف هنرمندانی مانند جف کونز به عنوان هنر نئو پاپ دوباره متولد شد.
فوتورئالیسم
دقیقاً مانند هنرمندانی که در سبک پاپ آرت به دنبال بازتولید هنرمندانه اشیاء بودند، کسانی که با فوتورئالیسم به عنوان یک جنبش همزمان درگیر بودند، هدفشان خلق طراحی و نقاشی‌های فراواقعی بود. فوتورئالیست‌ها اغلب روی عکس‌ها کار می‌کردند، که آنها را قادر می‌ساخت تا پرتره‌ها، مناظر و سایر شمایل‌نگاری‌ها را با دقت بازتولید کنند. چاک کلوز و گرهارد ریشتر اغلب در این سبک کار می‌کردند.
مفهوم‌گرایی
به نوبه خود، هنر پاپ نیز به شکل گیری مفهوم گرایی کمک کرد، که ایده هنر به عنوان یک کالا را رد کرد. در هنر مفهومی، ایده‌ی پشت یک اثر هنری است که اولویت دارد. از هنرمندان مفهومی اصلی می‌توان به دیمین هرست، آی وی وی و جنی هولزر اشاره کرد. اگرچه این جنبش تجربی، ریشه در هنر اوایل قرن بیست و یکم دارد، اما به عنوان یک جنبش رسمی در دهه 1960 ظهور کرد و امروز به عنوان یک جنبش اصلی هنر معاصر باقی مانده است.
کمینه‌گرایی یا مینیمالیسم
مانند مفهوم‌گرایی، مینیمالیسم یا کمینه‌گرایی در دهه 1960 تحقق یافت و امروزه نیز رواج دارد. به گفته موزه تیت، هر دو جنبش “ساختارهای موجود برای ساخت، انتشار و مشاهده هنر را به چالش کشیدند.” با این حال، چیزی که مینیمالیسم را متمایز می کند این است که زیبایی شناسی ساده و انتزاعی آن بینندگان را دعوت می‌کند تا به آنچه می‌بینند پاسخ دهند، نه آنچه فکر می‌کنند یک اثر هنری معین نشان دهنده آن است. دونالد جاد، سول لویت و دن فلاوین از هنرمندان کلیدی مینیمالیست هستند.
هنر پرفورمنس
یکی دیگر از جنبش‌هایی که ریشه‌های مفهوم‌گرایانه دارد، هنر پرفورمنس است. هنر پرفورمنس که از دهه 1960 شروع شد و امروزه محبوبیت خود را حفظ کرده، رویکردی الهام گرفته از درام به هنر است. در حالی که این شکل هنری همانطور که از نام آن پیداست، توسط هنرمندان اجرا می شود، صرفاً به عنوان سرگرمی در نظر گرفته نشده است. در عوض، هدف آن انتقال یک پیام یا ایده است. هنرمندان برجسته‌ی پرفورمنس ماریا آبراموویچ، یوکو اونو و جوزف بویس هستند.
چیدمان
مانند برنامه‌های پرفورمنس، هنر اینستالیشن یا چیدمان رسانه فراگیری در هنر است. چیدمان‌ها سازه‌های سه بعدی هستند که محیط اطراف خود و درک بینندگان از فضا را تغییر می‌دهند. اغلب، در مقیاس بزرگ و مختص یک سایت به خصوص طراحی می‌شوند و هنرمندان را قادر می‌سازند تا هر فضایی را به یک محیط طراحی شده و تعاملی تبدیل کنند. هنرمندان شناخته شده در حوزه‌ی چیدمان یایویی کوساما، دیل چیهولی و بروس مانرو هستند.
هنر زمینی
هنر زمینی که چرخشی منحصر به فرد در هنر اینستالیشن محسوب می‌شود، جنبشی است که در آن هنرمندان مناظر طبیعی را به آثار هنری خاص در محلی به خصوص تبدیل می‌کنند. رابرت اسمیتسون، کریستو و ژان کلود و اندی گلدزورثی برای کارهای آوانگاردشان مورد تحسین قرار می‌گیرند.
هنر خیابانی
به عنوان یکی از جدیدترین جنبش‌های هنر معاصر، هنر خیابانی ژانری است که با ظهور گرافیتی در دهه 1980 شهرت یافت. هنر خیابانی که اغلب ریشه در فعالیت اجتماعی دارد، شامل نقاشی‌های دیواری، اینستالیشن‌ها، تصاویر استنسیل شده و برچسب‌هایی است که در فضاهای عمومی نصب می‌شوند. هنرمندان کلیدی خیابانی شامل چهره‌هایی از دهه 1980، مانند ژان میشل باسکویا و کیت هرینگ و همچنین هنرمندانی مانند بنکسی و شپرد فیری هستند.
هنر معاصر و عصر دیجیتال
هنر معاصر به طور مداوم در حال پیشرفت است و هنرمندان بیشتری از فناوری جدید برای ارتقای خلاقیت خود استفاده می‌کنند. این موضوع شامل هنر تولید شده با کد هم می‌شود که می‌تواند همه چیز را، از قطعات انتزاعی گرفته تا پرتره‌های بُرداری آینده‌نگر تولید کند. با ادامه پیشرفت‌ها در زمینه‌ی هوش مصنوعی، برخی از هنرمندان از این فناوری برای ایجاد پرتره‌های فراواقعی استفاده می‌کنند که مرز بین واقعیت و تخیل را مورد بررسی قرار می‌دهد.
کریپتو آرت که از فناوری بلاک چین بهره می‌برد، از سال 2020 شروع به کار کرده است. با توجه به اینکه بیپل، هنرمند دیجیتال، با کلاژ NFT خود در کریستی به فروش 69 میلیون دلاری دست یافته است، هنرمندان و مؤسسات هنرهای زیبای بیشتری در حال بررسی امکانات این شکل از هنر هستند. هنر رمزنگاری به هنرمندان دیجیتال اجازه می‌دهد تا از کارهایی که ممکن است قبلاً فروش آنها دشوار بوده است، درآمد کسب کنند. رونق هنر NFT این امکان را به هنرمندانی می‌دهد که قطعات زودگذر، اعم از چیدمان، پرفورمنس یا نقاشی‌های دیواری خلق می‌کنند، به گونه‌ای جمع‌آوری شوند که قبلاً ناشناخته بود.
آینده هنر معاصر چیست؟
در حالی که برخی از هنرمندانی که آنها را بررسی کرده‌ایم یا دیگر زنده نیستند یا اثری تولید نمی‌کنند، بسیاری از بزرگان فوق‌الذکر، از جمله دیمین هرست، آی وی وی، مارینا آبراموویچ، یایو کوساما، و جف کونز، همچنان به خلق آثار آوانگارد نقاشی، مجسمه سازی، اینستالیشن و هنر پرفورمنس ادامه می‌دهند.
علاوه بر این چهره‌های مشهور، بسیاری از هنرمندان معاصر پیشرو، جهان را با رویکرد اصلی خود به هنر شگفت زده می‌کنند. در کنار ایجاد پیچ و تاب‌های خاص خود در فرمت‌های معمولی هنر مانند نقاشی، مجسمه‌سازی و چیدمان، همچنین اشکال غیرمنتظره‌ای از هنر مانند گلدوزی، اوریگامی و خالکوبی را نیز رایج کرده‌اند که امکانات بی پایان این ژانر فراگیر را اثبات می‌کند.
