پس از ثبت مشترک نوروز، یونسکو در همایش خود در اتیوپی آش پلو تاجیکی و ازبکی را به فهرست میراث فرهنگی خود افزوده است.
“آش پلو” را مقام‌های تاجیکستان و ازبکستان به طور جداگانه به یونسکو برای ثبت جهانی پیشنهاد کرده بودند و این نهاد فرهنگی این غذا را به طور جداگانه برای هر دو کشور ثبت کرده است.
در سایت یونسکو، “آش پلو” (تاجیکی) خوراکی سنتی مردم تاجیکستان معرفی شده است که در میان مردم با نام “شاه غذاها” شناخته شده و با سبزیجات، برنج، گوشت و ادویه پخته می‌شود و حدود ۲۰۰ نوع آن وجود دارد. (پختن) آش پلو تجربه‌ای فراگیر محسوب می‌شود که مردم از اقشار مختلف جامعه را گردهم می‌آورد و در مواقع معمولی و در محافل اجتماعی، جشن و مراسم صرف می‌شود. ضرب المثل‌هایی مانند “آش و آشنایی” یا “اگر آش کسی را خوردید، باید ۴۰ سال سپاسگذار باشید” نشانه‌ای اهمیت این نوع غذا برای تاجیکان است.”
در متن معرفی این غذای تاجیکی در سایت یونسکو آمده که گروه‌هایی از مردان و زنان در خانه یا در چایخانه یا در محافل موسیقی و طرب آش پلو تهیه می‌کنند. دانش و مهارت‌های پختن آش پلو از نسلی به نسل دیگر و در مکتب‌های آشپزی از استاد به شاگرد منتقل می‌شود.
در سایت یونسکو آمده است: “هر گاه شاگرد پختن آش پلو را بیاموزد، برای آموزاننده و مهمانان دیگر یک مهمانی برگزار می کند و به استاد خود جامه و تاقی (کلاه) می دهد و شاگرد کفگیر به دست می گیرد، به این معنا که او دیگر مستقل شده است.” در مورد سنت پختن آش پلو در ازبکستان آمده است که این غذایی سنتی است که در مناطق روستایی و شهری این کشور پخته و مصرف می‌شود. در ازبکستان ضرب‌المثلی وجود داشته است که “مهمانان تنها پس از خوردن پلو می‌توانند خانه میزبان را ترک کنند.”
در معرفی این غذا در ازبکستان آمده است: “این غذا از برنج، گوشت، ادویه و سبزیجات تهیه می‌شود و به علاوه این که در کنار غذاهای معمولی تهیه و صرف می‌شود، به عنوان نشانه‌ای از مهمان دوستی در مراسمی مانند جشن عروسی و سال نو، برای کمک به نیازمندان و یا برای یادبود گذشتگان هم تهیه می‌شود.”
پلو (ازبکی) در مراسمی و یا رویدادهای مانند دعاخوانی یا محافل موسیقی هم تهیه و صرف می‌شود. این غذا را مردان و زنان صرف نظر از سن و سال و یا مقام اجتماعی می‌پزند. دانش و تجربه تهیه آش پلو در ازبکستان هم از نسل به نسل از راه سنت استاد و شاگرد یا از راه نمایش یا مشارکت در داخل خانواده‌ها، میان همسالان، نهادهای اجتماعی و دینی و مؤسسات آموزش کسب و کار منتقل می‌شود.
تهیه و با هم در میان گذاشتن این غذای سنتی پیوندهای اجتماعی را قویتر می‌کند، ارزش‌هایی مانند همبستگی و اتحاد را تشویق می‌کند و به ادامه سنت‌های محلی که بخشی از هویت فرهنگی مردم ازبکستان است، کمک می‌کند.
آش پلو غذایی مشترک میان مردمان تاجیکستان و ازبکستان است، ولی معلوم نیست چرا این دو کشور به طور جداگانه آن را به یونسکو برای ثبت در فهرست میراث غیرملموس پیشنهاد کردند و یونسکو هم هردو را به طور جداگانه به ثبت رسانده است. این دو کشور در گذشته اخلافاتی بر سر مالکیت بر این یا آن میراث فرهنگی داشته‌اند.
