هنرگردی مجله تخصصی هنری ایران

مجله مستقل و تخصصی هنرهای تجسمی و مفهموی

یک سال از ورود NFT ها به بازار فروش می گذرد. برای کسانی که در طول 12 ماه گذشته هنوز اطلاعات دقیقی از آن ندارند، اصول اولیه آن را گردآوری کرده‌ایم.

NFT چیست؟

NFT که مخفف رمز غیر قابل معاوضه Non-Fungible Token است، یک واحد منحصر به فرد از داده محسوب می‌شود که از فناوری دیجیتالی استفاده می‌کند ، از ویدیو گرفته تا آهنگ و تصویر، و اجازه می‌دهد تا در بلاکچین‌های ارزهای دیجیتال، به ویژه اتریوم، ثبت و احراز هویت شود. پس از ورود محتوا به بلاکچین، هر تراکنش، از نقل و انتقالات گرفته تا فروش، در زنجیره ثبت می‌شود و تاریخچه منبع اثر و قیمت به راحتی در یک دفتر کل قابل دسترسی است. تاثیر اصلی NFTها این است مالکیت و فروش محتوای دیجیتال را آسان می‌کنند. برای مثال، پیش از این، هنرمندان دیجیتال می‌توانستند فالوورهای زیادی در رسانه‌های اجتماعی پیدا کنند، سپس پروژه‌های تجاری آزاد را جذب کنند، و شاید به این طریق آثار چاپی و سایر کالاها را با طرح‌های خود بفروشند. اما برای کسب درآمد مستقیم از هنر دیجیتال مشکل داشتند، چراکه که مصرف‌کنندگان می‌پرسیدند: “چرا باید چیزی را که می‌توانیم به صورت رایگان اسکرین شات بگیریم، بخریم؟”

در حالی که فناوری خلق NFTها، تجارت و فروش تصاویر آنلاین را آسان کرده است، اما واقعاً این جامعه NFT است که باید با ایجاد بازاری برای دارایی‌های دیجیتال، اعتبار داشته باشد. زیرا از نظر فنی، همانطور که بسیاری از مخالفانش اشاره می‌کنند، تصاویر دیجیتالی که به NFT تبدیل شده‌اند هنوز هم می‌توانند بدون هزینه، ذخیره شده یا از آن‌ها اسکرین‌شات گرفته شوند.

NFT چگونه کار می کند؟

به طور معمول، سازندگان یا در واقع هنرمندان، آثار خود را در یک بازار NFT، که شامل پلتفرم‌هایی مانند OpenSea، SuperRare، Nifty Gateway، Foundation و بسیاری دیگر می‌شود، مینت می‌کنند. مینت کردن Minting عمل ایجاد یک NFT است که به معنای ایجاد قراردادی هوشمند برای ذخیره شدن در بلاک چین محسوب می‌شود. این قرارداد هوشمند حاوی اطلاعات مهم زیادی است: خالق اثر را ثبت کرده و تضمین می‌کند که خالق یا سایر طرف‌های معامله در هر بار فروش NFT حق امتیاز دریافت می‌کنند.

بخشی از خدمات NFT برای هنرمندان این است که می‌توانند به صورت خودکار حق امتیاز از هر فروش مجدد اثر را دریافت کنند. همه پلتفرم‌ها درآمد خود را با دریافت درصد کمی از همین حق امتیاز به واسطه‌ی قرارداد هوشمند به دست می‌آورند. اما این فرآیند بی‌نقص نیست و اشکالات تکنولوژیکی می‌تواند باعث شود که طرفین، همیشه حق امتیاز را دریافت نکنند. همچنین قرارداد هوشمند ارزش قانونی همپایه‌ی کپی‌رایت ندارد.

قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین ذخیره می‌شوند، اما خود آثار هنری اغلب در بلاک‌چین ذخیره نمی‌شوند، زیرا ذخیره این مقدار داده بسیار پر زحمت و هزینه‌بر است. بر این اساس، بیشتر قراردادهای هوشمند حاوی یک لینک به اثر است. بدان معنا که بسیاری از NFTها از دو بخش تشکیل شده‌اند، قرارداد هوشمند و خود اثر که می‌تواند سردرگمی در مورد محلی که پول واریز می‌شود، تولید کند. با این حال، آثاری وجود دارند که نه تنها در بلاک‌چین ذخیره می‌شوند، بلکه با استفاده از همین فناوری نیز ایجاد شده‌اند.

در حالی که هنرمندان به طور مداوم توسط همتایان خود تشویق می‌شوند تا از کارهای خود پول هنگفتی به دست آورند، اما موانعی وجود دارد. شاید مانع اصلی این باشد که مینت کردن NFT رایگان نیست و هر چه شبکه اتریوم شلوغ‌تر می‌شود، هزینه آن نیز افزایش می‌یابد و به محاسبات بیشتری برای انجام این کار نیاز دارد. هزینه مالی این محاسبات “کارمزد گس” نام دارد که دائماً در نوسان است. در حال حاضر، ساخت NFT در اتریوم حدود 70 دلار هزینه دارد. البته خالق NFT همیشه کار را انجام نمی‌دهد و پلتفرم‌های خاصی برای این فرآیند وجود دارند که هزینه‌های بعدی را به هنرمند اعلام می‌کنند.

برخی از مشکلات NFT چیست؟

NFT تأثیر مثبتی بر بسیاری از هنرمندان داشته است، اما هنوز اطلاعات کافی در دسترس نیست تا ببینیم آیا NFT به نفع همه است یا فقط گروه معدودی. مخالفان NFT، از آن به عنوان یک طرح پونزی یاد می‌کنند (این طرح یک کلاهبرداری در زمینه سرمایه‌گذاری است). تنها مطالعه جامع درباره‌ی NFTها که تاکنون منتشر شده است، قیمت‌ها را از سال 2017 تا آوریل 2021 جمع‌آوری کرده است و گزارش می‌دهد که میانگین قیمت فروش 75 درصد NFT‌ها، 15 دلار بوده و تنها 1 درصد از NFT‌ها به قیمت‌های بالاتر از 1500 دلار رسیده‌اند. البته به این داده‌ها باید به دیده‌ی تردید نگاه کرد. زیرا اکثر داده‌ها مربوط به زمانی است که  NFTها در مقیاس فعلی به‌کارگرفته نمی‌شدند.

جلوگیری از سرقت اثر، چالشی دائمی است. هنرمندانی که از ایجاد NFT خودداری کرده‌اند، اغلب دیده‌اند که آثارشان توسط اشخاص ناشناس مینت شده‌اند، و تنها چند بازار در زمینه NFT وحود دارند که خالق یک اثر را قبل از اجازه فروش آن، تأیید می‌کنند. به هنرمندانی که به صورت آنلاین از این موضوع شکایت کرده‌اند، گفته شده است که برای جلوگیری از سرقت، از کارهای خود NFT ایجاد کنند که البته راه‌حل ناقصی است چرا که هنرمندان احساس می‌کنند مجبور به انجام کاری شده‌اند. علاوه بر این، بسیاری از هنرمندان به دلایل اخلاقی از ایجاد NFT خودداری کرده‌اند.

یکی از دلایلی که برخی از هنرمندان از ساخت NFT خودداری می‌کنند این است که نمی‌خواهند آن‌ها نیز از زیرساخت‌های آلوده کننده اتریوم، سود ببرند. اساساً، رمزارزها مانند اتریوم برای عملکرد خود، انرژی زیادی مصرف می‌کنند. طبق گفته مجله‌ی فوربس، در حال حاضر، تنها یک تراکنش اتریوم به اندازه خانه‌ای در یک هفته‌ی کاری، برق مصرف می‌کند. در حالی که ارزهای دیجیتال جایگزین، با ردپای محیطی بسیار کمتری مانند تزوس Tezos وجود دارند، اما هنوز مورد اقبال عمومی قرار نگرفته‌اند، حتا پلتفرم NFT که بر روی تزوس ساخته شده است نیز اخیرا منحل شده است. برخی از پلتفرم‌های NFT برای کاهش تاثیرات مضر کربن مصرفی، آفست کربن را خریداری می‌کنند، اما در کارآمد بودن این روش، هنوز مناقشه است. اکثریت جامعه NFT، دوره‌ای که اثرات تخریبی بر محیط زیست داشتند را پشت سر گذاشته‌اند، زیرا به طور مثال اتریوم 2.0 در راه است که از زیرساختی با آلودگی کمتر استفاده می‌کند و گفته می‌شود که در اوایل سال 2022 روانه بازار می‌شود، اگرچه که مدتهاست در انتظارش هستند. 

آیا NFT ها، خود یک جنبش هنری ایجاد می‌کنند؟ یا یک رسانه و ژانر؟

هم بله و هم خیر. هنر دیجیتال، هنر رسانه‌های جدید، نرم‌افزار و هنر بلاک‌چین، همگی نشان‌دهنده ژانرهایی هستند که از رسانه‌های دیجیتالی متفاوتی استفاده می‌کنند. آثاری که از طریق هر رسانه دیجیتال یا حتی رسانه‌های سنتی ایجاد می‌شوند، می توانند به یک NFT تبدیل شوند. با این حال، مواردی وجود دارد که یک هنرمند از بلاک چین و قراردادهای هوشمند برای ایجاد خودِ اثر هنری استفاده می‌کند، و تنها در این موارد است که NFT ها به عنوان یک رسانه کار می‌کنند. قابل ذکر است، تنها در این شرایط است که شکاف بین قرارداد هوشمند و اثر هنری پر می‌شود، زیرا در واقع یک چیز هستند.

صرف نظر از مشکلات فناوری در رسانه‌ها، همچنین واضح است که بازار NFT زیبایی شناسی خاص خود را ایجاد کرده و فرآیند خلق اثر را ارتقا داده است. ارزش‌های هنری در جامعه NFT طی سال گذشته تغییر یافت، گسترش پیدا کرد، دچار مشکلاتی شد و دوباره تکامل یافته است، زیرا مجموعه‌داران، که عمدتاً خارج از دنیای هنر هستند، سلیقه‌های خود را همگام با بازار در حال تغییر، توسعه می‌دهند. این طور نیست که مجموعه‌داران فقط برای لذت بردن شخصی خود، مجموعه‌های خصوصی بسازند. اکثر مجموعه‌داران بیشتر شبیه معامله‌گران بازار بورس هستند و روی مجموعه‌های خاصی شرط‌بندی می‌کنند تا ارزش آن‌ها افزایش یابد، بنابراین آن‌ها را برای معامله‌ی بعدی یا به عنوان سرمایه‌گذاری، معادل ارزش ارز دیجیتال خریداری می‌کنند.

اگرچه NFT ها را از دریچه هنر مورد بحث قرار داده‌ایم، ولی اکثر محتوایی که تولید می شود به عنوان بازی و مجموعه‌های قابل جمع‌آوری طبقه بندی می‌شوند، و البته بخش بزرگی از NFT مرز این موارد و آثار هنری را محو کرده است. آثار هنری سود بیشتری نسبت به مجموعه‌های قابل جمع‌آوری دارند، و تا زمانی که حراج‌خانه‌ها، مجموعه‌داران و سایر موسسات به این موضوع آگاه باشند، ممکن است تعیین مرز بین این دو دسته دشوار باشد. اما سال 2021 فضای زیادی برای بحث‌های گسترده‌تر باقی نگذاشت زیرا این بازار مبهوت‌کننده و بدیع با سرعت برق پیش رفت. در سال 2022 ممکن است دنیای هنر و عموم مردم نتیجه‌گیری‌های دیگری داشته باشند.

منبع: آرت نیوز

دیدگاهتان را بنویسید