روایتی از آثار نقاشی آرزو غلامی

لطفا بی احتیاط حرکت کنید

به قلم : فاروق مظلومی . نویسنده آزاد

برای من بررسی یک اثر هنری مثلا نقاشی زمانی شروع می شود که آثار یک هنرمند مرا یاد هنرمندان دیگر نیندازد این از معایب و مزایای دیدن کارهای متعدد است .در اولین برخورد با نقاشی های آرزو غلامی ، استقلال و زبان فرمی مستقل این کارها نظر هر مخاطب جدی را جلب می کند.

وقتی خود هنرمند اذعان می کند که در حین کار روی این آثار به هیچ چیز فکر نمی کرده است این هم علامت خوبی است برای ورود به جهان معنوی انتزاع ، اگرچه آدمهایی که در این نقاشی ها دیده می شوند حکایت نهادینه شدن دغدغه انسان در وجود هنرمندان معاصر را دارد .این دغدغه فی نفسه والا و ارزشمند است اما انتظار از اثر هنری والا بیش از آن است که گزارش روانکاوی یا چه میدانم فیلم سی  تی اسکن یا  MRI مغز هنرمند باشد حداقل برای بنده اینطور است که اثر هنری را مثل خیلی ها مصادره به مطلوب نمی کنم قبول کنیم مطلوب اغلب مخاطب ها این است که اثر هنری در مورد گرفتاریهای روحی و مسائل اجتماعی حرف بزند .البته قدرت نفوذ و تاثیر آثار هنری همه را وسوسه میکند تا به جای اینکه روی یک بیلبورد بنویسند “حیوانات را آزار ندهیم ” این مفهوم را با یک کارتون یا حتی نقاشی ارائه کنند به عبارتی از ابزار هنری استفاده غیر هنری می کنند که صد البته بسیار هم خلاقانه و هوشمندانه است. این وسوسه ها همواره به عنوان یک خطر در کمین هنرمند های خوب نشسته اند .بعضی از آدمهایی که در تصویرهای خانم غلامی دیده میشوند از جمله موارد کاربردی هنر هستند تا جائیکه بعضی وقت ها برای بنده دلخواه است که از این آدمها گذر کنم و تابلوهای این هنرمند خوب را تکه تکه ببینم یا به آدمهایی برسم که فرم محض هستند نه جنسیت دارند و نه احساس معلومی در چهره شان بروز دارد آنها ” انسان واره “هستند .اتفاقا این انسان واره ها هم دغدغه دارند اما نه دغدغه های پیش پا افتاده انسان معاصری که در چاله های خودساخته اش گیر کرده است.انسان واره ها در این آثار حرفهایی میزنند که با دستور زبان و زبان ما قابلیت تاویل ،تفسیر  و فهم ندارند فقط ما را درگیر می کنند آنهم درگیری از نوعی که غیر از نقاشی در جایی دیگر ممکن نیست.

امکان ندارد دغدغه های انسانی در کار هنرمند بروز نکند اما بهتر است خشم را با یک نقاشی خشمگین نشان ندهد بگذارد این خشم بیاید بنشیند قوام پیدا کند و روزی در جایی از یک نقاشی حتی بی ربط به خشم ،کار خودش را بکند و هیچکس نفهمد و نتواند بگوید چه اتفاقی افتاده است.شاید این یکی از تفاوت های اکسپرسیونیسم محض – هیجان نمایی – با اکسپرسیونیسم انتزاعی باشد .قطعا خشم حالات مختلفی دارد که با کلمه یا تصویر صورت یک انسان خشمگین قابل بیان نیست و فقط یک فرم انتزاعی می تواند آنرا انتقال دهد دیگر دوره تابلوی جیغ گذشته است این روزها استیصال و درماندگی انسانها ،پیچیده تر از آن است که در صورتش دیده شود.

استفاده از رنگ اکریلیک که به دلیل سرعت تثبیت روی بوم اجازه ایده پردازی را به هنرمند نمی دهد و تاشهای بی احتیاط روی آثار خانم غلامی نشانه های خوب نقاشی کنشی – Action Painting – هستند .اغلب کارهای این هنرمند خودشان را مات و متواضع نشان میدهند اما بعد از ورود به جهان آثار دیگر از تواضع خبری نیست و کارها کاملا قلدرمآب قصد تصرف مخاطب را دارند که اتفاقا این هم علامت خوبی است عموما کار خوب مخاطب خوب را در تله و زندان ابدی می اندازد و کار بد مخاطب بد را غافلگیر می کند و کارهای بد برای یک مخاطب خوب در نهایت لطف در حد یک سورپرایز تولد و بادکنکهای روی دیوار هستند که بعد از مهمانی آرام آرام بادشان خالی می شود البته تعدادی هم همان اول می ترکند.

متاسفانه مجموعه مربوط به هنر نقاشی – دولت ، دانشگاه ،گالریها ،انجمنها ،کیوریتورها ، هنرمندان – در ایران هنوز به هنر کاربردی و گاهی پروپانگادایی عنایت دارد کدام کیوریتور است که به هنرمند بگوید به تشریفات و تکلفات افتتاحیه که همه میگویند” به به عجب شاهکاری ” توجه نکن و گاهی باید مخاطب بگوید “کارهای شما مرا اذیت میکند نمی توانم سرم را به طرفشان برگردانم “.

بدیهی است منظور بنده آزار و اذیت کاردستی های رنگی و دیوارکوبهایی نیست که بعضی از گالریها به اسم نقاشی با افتتاحیه های شبه عروسی نمایش می دهند.

کلام آخر اینکه هنر محل احتیاط نیست و با رویکرد دنیا به جهانی شدن ،فرم تنها زبان و بیان مشترک هنرمندان بی احتیاط خواهد شد.اگر هنرمندی قصد فروش چند اثر و حضوری موقت ندارد بهتر است به جهان ابدی فرم و انتزاع بپیوندد که آثار هنری انتزاعی نه فقط با چکش حراجی ها بلکه با نگاه هر مخاطب روح و روانی تازه می گیرند.کسی چه میداند شاید صدها سال بعد تشخیص سال تولید آثار انتزاعی جز به مدد دفاتر ثبت ممکن نباشد چرا که اثر هنری انتزاعی مال همه هست و مال هیچکس نیست و احتمالا همین حالا در مورد تاریخ نگاری هنر انتزاعی دهها پروژه تحقیقی در حال انجام است.

آرزو غلامی ۱۳۶۳کرج

کارشناس ارشد رادیولوژی دانشگاه شهیدبهشتی
نقاشی جهاددانشگاهی دانشگاه تهران
شرکت در بیش از ده نمایشگاه گروهی داخل و خارج ازایران
برگزیده بینال نقاشی فلورانس ایتالیا۲۰۱۷
نمایشگاه انفرادی نقاشی «سیژر»گالری سایه