آزتک‌های باستانی در مکزیک علاقه ویژه‌ای به قربانی کردن، جنگ‌افروزی و ساختن برج‌هایی از جمجمه انسان‌ها داشتند.
پژوهشگران حالا اما می‌گویند این امپراتوری‌های پیشاکلمبی برای وارد آوردن ضربه روانی به دشمنان سوت‌هایی به شکل جمجمه می‌ساختند که صدای حاصل از آن، یا «آوای مرگ»اش، لرزه به اندام هر شنونده‌ای می‌انداخت.
برای نخستین بار پژوهشگران با تجزیه و تحلیل تأثیر این ابزارهای ترسناک، دریافته‌اند که صدای تولیدشده، قشر شنوایی مغز را در حالت هشدار بالا قرار می‌دهد.
نویسندگان در مطالعه خود نوشته‌اند: «شنوندگان انسانی در آزمایش‌های ما صداهای سوت جمجمه را بسیار منفی ارزیابی کرده و عمدتاً آن‌ها را ترسناک و زننده توصیف می‌کنند. امری که می‌تواند تمایلات واکنش فوری را برانگیزد و در فرآیندهای ذهنی جاری فرد اختلال ایجاد کند.»
پژوهشگران با بهره از تکنیک‌های گوناگون تصویربرداری عصبی متوجه شدند که این تجربه ذهنی با «فعالیت مغزی بسیار خاص» در بخش‌هایی از لایه شنوایی که به صداهای ترسناک واکنش می‌دهند مرتبط است.
تعداد زیادی از این سوت‌های ساخت آزتک‌ها در مقبره‌هایی مربوط به سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۵۲۱ میلادی پیدا شده‌اند.
این ابزارهای کوچک که از جنس خاک رس هستند، معمولاً طرحی به شکل جمجمه انسانی دارند و به گونه‌ای ساخته شده‌اند که برخورد دو جریان هوایی مختلف به آن‌ها منجر به تولید صدایی «تیز، گوش‌خراش و شبیه به جیغ» می‌شود.
گاهی به این ابزارها «سوت مرگ» گفته شده و تصور می‌شود که در جنگ‌ها برای ایجاد ترس در دل دشمنان به کار می‌رفته‌اند. این واقعیت که این سوت‌ها اغلب در کنار اسکلت‌های افراد قربانی‌شده پیدا می‌شوند، گمانه‌زنی‌هایی را درباره کاربردهای آئینی آن‌ها برانگیخته است.
برای مثال، برخی کارشناسان باور دارند سوت‌های مرگ برای تقلید از بادهای تند و شدید «میکتلان» (دنیای زیرزمینی آزتک که افراد قربانی‌شده در مراسم به آن منتقل می‌شدند) طراحی شده بودند. برخی دیگر بر این باورند که این صدا نمادی از «ائکاتل» (خدای باد در اساطیر آزتک) بوده است که انسان‌ها را از استخوان‌های مردگان می‌آفرید.
برای درک بهتر چگونگی بهره‌گیری از این سوت‌ها، نویسندگان مطالعه مجموعه‌ای از آزمایش‌های روان‌شنیداری را با استفاده از داوطلبان اروپایی مدرن انجام دادند.
با ضبط پاسخ‌های عصبی و روان‌شناختی شرکت‌کنندگان به شنیدن «جیغ مرگ»، پژوهشگران دریافتند که مغز در طبقه‌بندی این صدا دچار مشکل می‌شود و آن را به عنوان «صداهایی با منشأ ترکیبی طبیعی-مصنوعی» ادراک می‌کند.
نویسندگان نوشته‌اند: «صداهای سوت جمجمه توجه ذهن را به خود جلب می‌کنند، زیرا آواهای زننده و هولناکی را که توسط طبیعت یا فناوری تولید می‌شوند تقلید می‌کنند.»
به سخن دیگر، ابهام وحشتناک صدای سوت مرگ به وضوح تخیل را برمی‌انگیزد، زیرا مغز تلاش می‌کند معنای نمادین این صدا را شناسایی کند.
پژوهشگران از همین رو نتیجه گرفتند که «استفاده از این سوت‌ها در زمینه‌های آئینی بسیار محتمل است، به ویژه در آئین‌های قربانی کردن و مراسم‌های مرتبط با مرگ.»
آن‌ها می‌گویند «سوت‌های جمجمه ممکن است برای ترساندن قربانی انسانی یا حاضران در مراسم آئینی استفاده شده باشند.»
نتایج مطالعه جدید در نشریه علمی «Communications Psychology» منتشر شده است.
