محمود فرشچیان، نگارگر بزرگ و احیاگر هنر مینیاتور ایرانی، بامداد شنبه ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ (۹ اوت ۲۰۲۵) در ۹۵ سالگی و بر اثر ابتلا به ذات‌الریه در ایالات متحده درگذشت. او که از سال‌ها پیش مقیم آمریکا بود، طی روزهای اخیر در پی وخامت وضعیت جسمانی تحت درمان قرار داشت، اما بیماری و کهولت سن پایان‌بخش هفت دهه فعالیت هنری‌اش شد.
فرشچیان ۴ بهمن ۱۳۰۸ در اصفهان زاده شد. علاقه و استعداد او از همان کودکی، با راهنمایی پدر هنردوستش، او را به کارگاه استاد میرزا آقا امامی و سپس نزد عیسی بهادری در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان رساند. پس از پایان تحصیل، برای آشنایی با هنر غرب راهی ایتالیا شد و تجربه آکادمیک خود را با بررسی آثار رنسانس و باروک غنی کرد. بازگشت او به ایران آغاز دوره‌ای پربار بود که به مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران انجامید.
سبک فرشچیان، تلفیقی تازه از سنت کهن نگارگری ایران و نوگرایی جهانی بود؛ سبکی که بعدها به «مکتب فرشچیان» شهرت یافت. او با نوآوری در رنگ، فرم و ترکیب‌بندی، مینیاتور ایرانی را از وابستگی صرف به مضامین ادبی رها کرد و جایگاهی هم‌سنگ دیگر شاخه‌های هنرهای تجسمی برای آن رقم زد.
آثارش، از جمله «عصر عاشورا»، «ضامن آهو»، «سخت‌ترین امتحان»، «شمس و مولانا»، «پنجمین روز آفرینش» و طراحی ضریح جدید حرم امام رضا (ع)، شهرتی جهانی یافته و در موزه‌ها و اماکن مذهبی ایران و جهان به نمایش درآمده‌اند. بسیاری از این آثار به عنوان هدایای فرهنگی از سوی دولت ایران به شخصیت‌های سیاسی خارجی اهدا شده است.
فرشچیان در طول زندگی خود جوایز و افتخارات بسیاری کسب کرد؛ از جمله ثبت نام او به‌عنوان «گنجینه زنده بشری» هم‌زمان با ثبت ملی هنر نگارگری مینیاتور. آثارش در موزه‌های بزرگی همچون لوور پاریس، متروپولیتن لندن و موزه هنر شیکاگو به نمایش درآمده و مجموعه‌ای ویژه از آن‌ها در موزه محمود فرشچیان در کاخ سعدآباد تهران نگهداری می‌شود.
پیکر این هنرمند قرار است از آمریکا به زادگاهش اصفهان منتقل و در جوار آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شود؛ پایانی آرام برای هنرمندی که با قلم و رنگ، روایتگر روح ایرانی در بستر تاریخ و ایمان بود.
