موزه کلیساى وانک متعلق به جامعه ارامنه جلفا اصفهان است. جامعه اى که با کوچى اجبارى در زمان صفویه در جنوب زاینده رود تشکیل شد. ساختمان موزه در گوشه اى از مجموعه کلیسا وانک قرار دارد و شامل نقاشى ها ،اکسسوار، لباس هاى محلى و دست خط هاى ارامنه جلفا است.
موزه ای صد ساله
قدمت موزه ی کلیسای وانک ، البته نه در شکل و وسعت کنونی آن، به صد سال پیش؛ یعنی، سال های ۱۹۰۵-۱۹۰۶ میلادی باز میگردد. در این تاریخ به کوشش و یاری طاطاووس هونانیان، فرزند هاروتون هونانیان، نویسنده ی کتاب تاریخ جلفای اصفهان، اتاق هایی در ضلع شمالی حیاط کلیسای وانک برای نگهداری و نمایش کتاب ها، نسخه های خطی و اشیای تاریخی ساخته شدند، که تا سال ۱۹۳۰ میلادی به منزله ی موزه و کتابخانه مورد استفاده قرار می گرفتند.
موزه نوین ساخته می شود
در پى جلساتى که بین شوراهاى خلیفه گرى اصفهان و تهران در سال ۱۹۶۸ م. انجام گرفت، تصمیم بر آن شد با در نظر گرفتن موقعیت جلفا، موزه ی جدید در شمال محراب کلیساى وانک بنا گردد.
پرفسور مخیتاریان بعد از اتمام کار در موزه کلیسای وانک، در مصاحبه ای که با روزنامه ارمنی زبان آلیک در تاریخ جون ۱۹۷۱ میلادی انجام داد، موزه کلیسای وانک را این گونه توصیف کرد:«… موزه کلیسای وانک در دو طبقه، دارای دو سالن نمایش با چند ویترین ثابت و سیار می باشد. اشیاء به نمایش درآمده در موزه، متعلق به قرن های ۱۶ تا ۱۹ میلادی هستند. این اشیاء را می توان به چهار گروه تقسیم کرد:
۱) کتب و نسخ خطی که متون آنها بیشتر جنبه مذهبی داشته و اغلب این نسخه ها با نقاشی های بسیار زیبا آراسته شده اند.
۲) اشیاء مردم شناسی ارامنه، که به عنوان مثال می توان از کاشی های نفیس، پوشاک محلی اهالی جلفا، نمونه های سوزن دوزی و قالیچه ها نام برد.
۳) اشیاء مذهبی که بازدید کنندگان با دیدن آنها با آداب و رسوم مذهبی ارامنه و صنایع دستی آنها بیشتر آشنا می شوند.
۴) تابلوهای رنگ روغن، که خود مجموعه ارزنده ای از آثار هنری نقاشان اروپایی و ارمنی می باشد…»
رامبراند در اصفهان..!
نقاشى کوچکى از تمثال حضرت ابراهیم که توسط یکى از شاگردان رامبراند در قرن ۱۷ میلادى کشیده شده و به ادعاى راهنما موزه توسط رامبراند امضاء شده از دیدنى هاى موزه است. بخش مخصوص لوازم شخصى کلنل یپرم خان از بزرگان مشروطه، بخصوص نامه هاى او به همسرش و چکمه و کلت شخصى اش زیبایى هاى موزه را دوچندان کرده است. نیمکت چوبى معرق کارى شده ٢٠٠ ساله ساخت جلفا و نقاشی پشت شیشه از شاهزاده قجرى، در کنار صدها نمونه اثر هنرى و تاریخى موزه غنى از فرهنگ و هنر ارامنه دوست داشتنى را تشکیل میدهند.
